Bazı Scrophularıaceae bitkilerindeki sekonder metabolitlerin aktivite kontrollü izolasyonu, yapılarının aydınlatılması ve biyolojikaktivitelerin incelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: YAKUP ULUTAŞ

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Ekrem Köksal

Eş Danışman: Hüseyin Akşit

Özet:

Bu tez çalışmasında biyoaktivite yönlendirmeli izolasyon yöntemi ile S. erzincanica bitkisinin toprak üstü kısmından bilinen 2 adet iridoid E1 (katalpol) ve E5 (6-O-(3''-O-trans p-kumaroil)-α-L-ramno pironazil katalpol), 1 adet saponin glikozit E4 (ilvensisaponin A), 1 adet feniletanoid glikozit E3 (verbaskozit), 1 adet flavonoid E2 (apigenin 7-O-glikozit) olmak üzere toplam 5 bileşik izole edilmiştir. S. subaequiloba bitkisinin toprak üstü kısmından bilinen 3 adet iridoid S2 (katalpol sinnamik ester), S3 (8-asetilharpagid-6-O-β-glikozit), S4 (harpagid), 1 adet flavonoid S5 (sinarozit) ve kök kısmından bilinen 2 adet iridoid S6 (ajugol), S7 (aukubin), 1 adet fenolik asit S8 (p-kumarik asit metil ester), bir adet saponin glikozit S1 (ilvensisaponin A) olmak üzere 8 adet bileşik izole edilmiştir. Bu bileşiklerin yapıları 1D ve 2D NMR Spektroskopi yöntemleri ile aydınlatılmıştır. Elde edilen bu bileşiklerin A549, Calu1, H1650, A172, C6, SH-SY5Y, MDA-MB-453, SW620 ve FL hücre hatları üzerine antikanser etkileri incelenmiştir. Bu bileşiklerden S1 A549 10,11 µM, Calu1 10,95 µM, H1650 15,22 µM, A172 11,24 µM, C6 41,00 µM, SH-SY5Y 39,01 µM, MDAMB-453 15,36 µM, SW620 105,55 µM' lık IC50 değerleriyle göstermiştir. Diğer bileşikler 22,24-187,17 µM arasında değişen IC50 değerleriyle 5FU'dan düşük veya yüksek aktivite göstermiştirler.