Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Beyzanur Coşğun
Danışman: Ayşem Sezer Şanlı
Özet:
Devlet ve ideoloji kavramları, siyaset bilimi literatüründe en çok araştırılan ko-nuların başında gelmektedir. Kuramsal düzeyde devleti açıklamak, farklı ideolojik perspektiflerin bakış açılarına odaklanmayı gerektirir. Nitekim her ideoloji, devleti farklı bir biçimde anlamlandırmakta, ona farklı roller biçmektedir. Bu çalışma, devlet nedir, devlet temelini nereden almış ve nasıl ortaya çıkmıştır, devlet bir amaç mı yoksa araç mıdır, ideoloji nedir, sağ ve sol kavramları nasıl ortaya çıkmıştır, sağ ideolojiler ve sol ideolojiler devleti nasıl açıklar ve hangi vazifelerle değerlendirilir, gibi temel araştırma sorularından yola çıkarak ideolojilerin devletle ilişkilenmesini sorunsallaştırmaktadır. Bu bağlamda çalışma, sağ, sol ve liberal ideolojilerin devlete yönelik yaklaşımları kategorize eden kuramsal bir çalışma nite-liğindedir. Çalışmada, siyaset kuramının temel kaynaklarından yararlanılarak kapsamlı bir ikincil kaynak taraması yapılmış, ana ideolojik yönelimlerin devlete dönük tasavvur-ları açıklanmaya çalışılmıştır. Buradan hareketle, dört ana bölümde yapılandırılan çalışmanın ilk bölümünde devletin kökenine dair yaklaşımlar ve çağlara göre düşü-nürlerin devleti nasıl kavramsallaştırdığı incelenmiştir. İlk Çağ, Orta Çağ, Modern Çağ ve Yakın Çağ’da devletin tarihsel gelişimi kronolojik olarak ele alınmıştır. İlk Çağ’da Platon ve Aristoteles’in, Roma döneminde Polybios, Cicero ve Seneca’nın, Orta Çağ’da, Hıristiyan ve İslam düşünürlerinin devlete yönelik görüşleri değerlendi-rilmektedir. Modern Çağ’da ise Nicola Machiavelli, Thomas More ve Jean Bodin’in devlete yönelik felsefi değerlendirmeleri incelenmiştir. Çalışmanın ikinci, üçüncü ve dördüncü bölümleri ise, temel ideolojilerin devlete yönelik kuramsal analizlerine ayrılmaktadır. İlk olarak, çalışmanın ikinci bölümünde merkez ideoloji olarak görülen liberalizm ideolojisinin devleti nasıl kavramsallaştırdığı ele alınmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde sağ ideolojilerin devlete dair yaklaşımları analiz edilmektedir. Bu bağlamda, sağ ideolojiler milliyetçilik, mu-hafazakârlık ve faşizm şeklinde gruplandırılmaktadır. Son bölüm olan dördüncü bö-lümde ise sol ideolojilerin devleti nasıl yorumladıkları konu edilmektedir. Bu bölüm-de sol ideolojiler sosyalizm, Marksizm-Komünizm, sosyal demokrasi ve anarşizm olarak tasniflenmektedir. Sonuç olarak, liberalizm ideolojisi minimal devlet anlayışı etrafında şekillen-mektedir. Devlete minimum yetkiler verilmesi gerektiğini savunan liberalizm, tarihsel süreç içerisinde ekonomik nedenlerle dönem dönem devletin yetki alanını geniş-letmiştir. Sağ ideolojiler genel olarak bakıldığında devleti kutsal bir amaç olarak görmektedir. Özellikle milliyetçilik ve faşizm, milli değerlere vurgu yaparak devletin özyönetimini sürdürmek istemektedir. Muhafazakârlık ise geleneklere vurgu yap-maktadır. Toplumu geleneklerin oluşturduğunu düşünen muhafazakârlık geçmişten gelen değerleri geleceğe taşımak istemektedir. Sol ideolojiler ise genel olarak devleti araç olarak görmektedir. Sosyalizm, devlete revizyonist bir rol biçerken; Marksizm devrim temelli devletsiz bir toplum tasavvur etmektedir. Son olarak anarşizm, devleti bireysel özgürlüğe tehdit olarak görmekte; devletin tamamen yok olmasını istemektedir.