Medenî ayetlerde toplum ahlâkının inşası


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: OSMAN AYKUTLUĞ

Danışman: Zeynep Nermin Aksakal

Özet:

Bir toplumun, aynı asır içerisinde câhiliye döneminden saadet asrı dönemine geçiş sürecini ve Medenî ayetlerin bu geçiş sürecine etkisini ele alan bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde ahlâkın kavramsal analizi yapılmış, ahlâkın ilişkili olduğu alanlar belirtilmiş ve İslâm toplumun teşekkül ettiği Medine coğrafyasının hicretten önceki haliyle ilgili bilgiler verilmiştir. İkinci ve üçüncü bölümlerde ise Medenî ayetlerdeki emredilen ve sakındırılan ahlâkî ilkeler, câhiliye dönemindeki algısı ve Mekkî ayetlerdeki karşılıklarıyla beraber ele alınmıştır. Bir toplumun zihnindeki ahlâkî kavram algısının değişimi, semantik yöntem kullanılarak açıklanmıştır. Ayrıca bu bölümlerde ilk kez Medenî ayetlerde vurgulanan ahlâkî esaslar da belirtilmiştir.

Ahlâkî esaslar gerek Mekkî gerek Medenî ayetlerde defaatle vurgulanmıştır. Fakat bu konuda dikkat çeken husus, Mekkî ayetlere kıyasla Medenî ayetlerde ahlâkî esasların, toplumsal hayata yönelik daha geniş anlam sahasında zikredilmesidir. Ayrıca Mekkî ayetlerdeki ahlâkî esaslar, genel olarak bireysel hayata yönelik öğütler niteliğindeyken, Medenî ayetlerde zikredilen ahlâkî esaslar ise bir toplumu ihya eden sosyal düzen kuralları ve devlet kânunları niteliğindedir.