Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MURAT YAŞAR ŞENGÜL
Danışman: Yusuf Ziya Keskin
Özet:
Kamuoyu oluşturularak, sorunların ilgililere duyurulmasında ve bölgenin tanıtılmasında etkili olan yerel basın; il, ilçe veya belli bir bölgede doğmuş olsa da ulusal basının en büyük kaynağı ve dayanağı olmuştur. Yerel basın sayesinde ülke ve dünya gündeminden haberdar olduğumuz gibi, bölgenin ekonomi, sağlık, eğitim, sosyal ve özellikle siyasî özellikleri hakkında da bilgi sahibi oluruz. 1980 Askeri Darbe sürecinde her alanda yaşanan baskı, basın alanında da kendini fazlasıyla hissettirmiş; sansür, kapatma ve yasaklamalarla basın kontrol altında tutulmuştur. Bu baskı ortamından fazlasıyla etkilenen basın, tarafsızlığını yitirmiş, bir anlamda, darbecilerin yayın organı haline gelmiştir.
Bu çalışmada, 12 Eylül 1980 Askeri Darbe Sürecinin, 1980 yılında Erzincan Yerel Basınına (Öz Erzincan, Erzincan’ın Sesi ve Birlik Gazeteleri) siyasal yansımaları üzerinde durduk. İlk sayısı 2 Nisan 1953 Perşembe çıkarılan Öz Erzincan gazetesinin 1 Ocak 1980 - 26 Aralık 1980 tarihleri arasındaki döneme ilişkin verilerin bulunduğu 312 sayı; 25 Şubat 1974 Pazartesi çıkarılmaya başlayan Erzincan’ın Sesi gazetesinin 1 Ocak 1980 - 27 Aralık 1980 tarihleri arasındaki döneme ilişkin verilerin bulunduğu 235 sayı; 19 Mayıs 1958 Pazartesi gününden itibaren Fırat adıyla çıkarılırken, 8 Ağustos 1961 Salı’dan itibaren Birlik adıyla çıkarılan Birlik gazetesinin 1 Ocak 1980 – 30 Eylül 1980 tarihleri arasındaki döneme ilişkin verilerin bulunduğu 229 sayısı olmak üzere, toplam 776 sayı incelenmiştir. Günlük, siyasi olarak çıkarılan Öz Erzincan, Birlik ve Erzincan'ın Sesi gazeteleri, ekonomik zorluklar ve kâğıda yapılan zamlardan sonra 1980 Ekim ayında birleşerek, Öz Erzincan gazetesinde yayın yapmaya başlarken, diğer 2 gazete ise haftalık çıkmaya devam etmiştir.
Bu çalışmanın amacı; basın-siyaset ilişkisinden hareketle, öncesi ve sonrasıyla 12 Eylül 1980 Askeri Darbesinin, 1980 yılında Erzincan’da faaliyet gösteren Öz Erzincan, Erzincan’ın Sesi ve Birlik gazetelerine siyasi yansımalarını ortaya koymaktır. Bu amaçla, 12 Eylül darbe sürecinde, 1980 yılında Erzincan’da çıkarılmış olan bu 3 gazetenin, toplam 776 sayının tüm nüshaları incelenerek, birbirleriyle karşılaştırılmış, darbeden önceki 9 ve sonrasındaki 3 aylık sürecin Erzincan’a yansımaları doküman incelemesi yoluyla ortaya konulmaya çalışılmıştır.