5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'na göre haksız tutuklamadan doğan zararların giderilmesi


Creative Commons License

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AHMET TANYER

Danışman: Muhammet Emin Ruhi

Özet:

Suçluların yakalanabilmesi ve toplum güvenliğinin sağlanabilmesi amacıyla ceza yargılaması sırasında kişi hak ve özgürlüklerine müdahale niteliği doğurabilecek bazı tedbirlere ihtiyaç duyulabilir. Tutuklama bu tedbirlerden biridir. Zira tutuklama ile henüz suçluluğu ispat olunmamış kişinin en temel haklarından biri olan özgürlüğü sınırlandırılmaktadır. Aşırılık halinde kişi özgürlüğünün keyfi biçimde ihlali anlamına gelebilecek tutuklamanın kanunlar ile düzenlenmesi gerekir. Türk hukuk sisteminde tutuklama, anayasal dayanağını Anayasa'nın 19. maddesinden almaktadır. Ayrıca tutuklama, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 100-108. maddeleri arasında ve 353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluş ve Yargılama Usulü Kanunu'nun 69-76. maddeleri arasında düzenlenmiştir.Kanuna aykırı tutuklamalar veya kanuna uygun bir tutuklama sonrası hukuka aykırı uygulamalar nedeniyle haksızlığa uğrayan kişiler olabilmektedir. Hukuk devleti ve hakkaniyet ilkelerinin bir gereği olarak, Devlet'in her türlü haksız işlemi nedeniyle doğan zararın bir şekilde Devlet tarafından telafi edilmesi gerekmektedir. Bu haksız durumun önlenmesi için, tutuklamanın mutlaka hakim tarafından yapılması güvencesi ve tutuklama kararına itiraz kurumları düzenlenmiş iken, haksız tutuklama nedeniyle zarara uğrayanların zararlarının giderilmesi konusunda tazminat ve mahsup kurumları öngörülmüştür.Haksız tutuklama tazminatı ise, 5271 sayılı CMK'nun 141-144. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Tutuklanan kişinin anılan Kanun maddelerinde sayılan haller nedeniyle bir şekilde zarara uğradığı tespit edilir ve mahsup yapılarak zararın giderilmesi de mümkün olmazsa kişinin maddi ve manevi zararı, tazminat yolu ile giderilmeye çalışılır.Anahtar Kelimeler: Haksız Tutuklama Tazminatı, Mahsup, Koruma Tedbiri, Özgürlüğün Kısıtlanması, İdarenin Sorumluluğu