SAĞLIK HARCAMALARININ BELİRLEYİCİLERİ: BİR KANTİL REGRESYON UYGULAMASI


Creative Commons License

Biçer İ., Konca M., Selvi Sarıgül S.

Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.27, sa.Ek, ss.63-92, 2025 (TRDizin)

Özet

 Bu çalışma sağlık harcamalarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Sağlık harcamalarını etkileyen birçok faktör bulunmakla beraber çalışma kapsamında Dünya Bankası veri tabanından 2019 yılına ait 138 ülkenin; kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hâsılası, gayri safi yurtiçi hâsılası içerisinde eğitim harcamalarının oranı, alkol tüketim miktarı, tütün kullanım oranı, 65 yaş üstü nüfus oranı, kentsel nüfus oranı, kadın nüfus oranı ve 1.000 kişiye düşen hekim sayısı değişkenleri ele alınmıştır. Çalışmada, öncelikle klasik en küçük kareler regresyonu ve ardından kantil regresyon analizleri kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda kantil 0,25, kantil 0,50 ve kantil 0,75’te yer alan ülkelerde kişi başına düşen gelirin artmasıyla kişi başına düşen sağlık harcamalarının da istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde artış gösterdiği tespit edilmiştir. Bir başka sonuca göre 0,25 ve 0,50 kantillerde eğitim harcamasının gayrisafi yurt içi hasıla içindeki payının kişi başına düşen sağlık harcamalarında istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde artışa neden olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte 0,25 kantilde 65 yaş üstü nüfus oranının ve kadın nüfus oranının da kişi başına düşen sağlık harcamalarını istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde etkilediği görülmüştür. Son olarak alkol ve tütün kullanımı, kentsel nüfus oranı ve hekim sayısı ile sağlık harcamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı herhangi bir ilişkiye rastlanmamıştır