+I INTENSIVE ENCLITIC USED ERZİNCAN DIALECT


Creative Commons License

Ünal M. S.

1. ULUSLARARASI TÜRKOLOJİ KONGRESİ "Arayışlar ve Yönelimler", Karabük, Turkey, 16 - 18 May 2022, vol.1, no.77, pp.219-228

  • Publication Type: Conference Paper / Full Text
  • Volume: 1
  • City: Karabük
  • Country: Turkey
  • Page Numbers: pp.219-228
  • Erzincan Binali Yildirim University Affiliated: Yes

Abstract

One of the ways to reinforce words in Turkish is to use suffix-prepositions/enclitic. These

expressions, which can be exemplified since the first written texts of Turkish, cannot be

definitively judged to be affixes or prepositions, and can exist with another word, have

found widespread use in Anatolian dialects. It is seen that these structures, which can be

confused with affixes in most of their usages, create a meaning difference with a function

above t he a ffix t o t he m eaning o f t he w ord t heir c ome f rom compared to the affixes.

Although the general opinion is that enclitic come t o a ll words, it i s seen t hat t hese

expressions, most of which have archaic features, continue their existence by clinging to

closed words such as pronouns, conjunctions, etc. The +I enclitic, which clings to

pronouns in Erzincan and its region and gives them a reinforced addressing function,

creates a new dimension between word and meaning; it reveals an emphatic expression

that will affect the whole sentence, especially in the phrases/sentences of applause and

malediction. In the present study, examples of the +I enclitic found in Erzincan and its

region and its contribution to the meaning will be emphasized.

Türkçede kelimeleri pekiştirmenin bir yolu da ek-edat/enklitik kullanılmaktır. Türkçenin

ilk yazılı metinlerinden beri örneklenebilen, ek veya edat oldukları hakkında ortak kanıya

varılamayan ve bir başka kelimeyle var olabilen bu ifadeler, Anadolu ağızlarında yaygın

kullanım alanı bulmuştur. Çoğu kullanımlarında eklerle karıştırılabilen bu yapıların

eklere kıyasla geldiği kelimenin anlamına ek üstü bir işlevle anlam farkı oluşturduğu

görülür. Genel kanı ek-edatların tüm kelimelere geldiği yönünde olsa da artık çoğu arkaik

özellik taşıyan bu ifadelerin ağızlarda zamirler, bağlaçlar vb. kapalı kelimelere tutunarak

varlığını sürdürdüğü görülmektedir. Erzincan ve yöresinde bilhassa zamirlere tutunarak

onlara pekiştirmeli bir hitap işlevi veren +I ek-edatı, söz ile anlam arasında yeni bir boyut

oluşturmakta; bilhassa alkış ve kargış ifadelerinde tüm cümleye etki edecek vurgulu bir

anlatımı cümlenin anlamına yerleştirmektedir. Eldeki çalışmada Erzincan ve yöresinde

rastlanılan +I ek-edatının örnekleri ve anlama olan katkısı üzerinde durulacaktır.