1. ULUSLARARASI TÜRKOLOJİ KONGRESİ "Arayışlar ve Yönelimler", Karabük, Türkiye, 16 - 18 Mayıs 2022, cilt.1, sa.77, ss.219-228
Türkçede kelimeleri pekiştirmenin bir yolu da ek-edat/enklitik kullanılmaktır. Türkçenin
ilk yazılı metinlerinden beri örneklenebilen, ek veya edat oldukları hakkında ortak kanıya
varılamayan ve bir başka kelimeyle var olabilen bu ifadeler, Anadolu ağızlarında yaygın
kullanım alanı bulmuştur. Çoğu kullanımlarında eklerle karıştırılabilen bu yapıların
eklere kıyasla geldiği kelimenin anlamına ek üstü bir işlevle anlam farkı oluşturduğu
görülür. Genel kanı ek-edatların tüm kelimelere geldiği yönünde olsa da artık çoğu arkaik
özellik taşıyan bu ifadelerin ağızlarda zamirler, bağlaçlar vb. kapalı kelimelere tutunarak
varlığını sürdürdüğü görülmektedir. Erzincan ve yöresinde bilhassa zamirlere tutunarak
onlara pekiştirmeli bir hitap işlevi veren +I ek-edatı, söz ile anlam arasında yeni bir boyut
oluşturmakta; bilhassa alkış ve kargış ifadelerinde tüm cümleye etki edecek vurgulu bir
anlatımı cümlenin anlamına yerleştirmektedir. Eldeki çalışmada Erzincan ve yöresinde
rastlanılan +I ek-edatının örnekleri ve anlama olan katkısı üzerinde durulacaktır.
One of the ways to reinforce words in Turkish is to use suffix-prepositions/enclitic. These
expressions, which can be exemplified since the first written texts of Turkish, cannot be
definitively judged to be affixes or prepositions, and can exist with another word, have
found widespread use in Anatolian dialects. It is seen that these structures, which can be
confused with affixes in most of their usages, create a meaning difference with a function
above t he a ffix t o t he m eaning o f t he w ord t heir c ome f rom compared to the affixes.
Although the general opinion is that enclitic come t o a ll words, it i s seen t hat t hese
expressions, most of which have archaic features, continue their existence by clinging to
closed words such as pronouns, conjunctions, etc. The +I enclitic, which clings to
pronouns in Erzincan and its region and gives them a reinforced addressing function,
creates a new dimension between word and meaning; it reveals an emphatic expression
that will affect the whole sentence, especially in the phrases/sentences of applause and
malediction. In the present study, examples of the +I enclitic found in Erzincan and its
region and its contribution to the meaning will be emphasized.