6216 SAYILI ANAYASA MAHKEMESİ’NİN KURULUŞU VE YARGILAMA USULLERİ HAKKINDA KANUNUN 50. MADDESİNİN İKİNCİ FIKRASINDA DÜZENLENEN YARGILAMANIN İADESİ SEBEBİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELER


ÖZBAY İ., KAYA S.

TNBHD, cilt.6, sa.1, ss.41-96, 2019 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 6 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2019
  • Dergi Adı: TNBHD
  • Sayfa Sayıları: ss.41-96
  • Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Anayasa, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Sözleşme’nin ek protokolleri (Türkiye’nin taraf olduğu protokoller) kapsamındaki temel haklardan herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edilmesi durumunda Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunmak mümkündür. Başvuru üzerine Anayasa Mahkemesi, başvuru hakkında ihlal kararı verebilir. Hak ihlali durumunda Yüksek Mahkeme, ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için genellikle tazminata hükmetmektedir. Fakat bazen tazminata hükmetmek, hak ihlalini ve ihlal sonuçlarını ortadan kaldırılması için yeterli olmayabilir. Hak ihlalinin bilhassa bir mahkeme kararından kaynaklanması halinde Anayasa Mahkemesi yeniden yargılama yapılmasına da karar verebilir. Bu durumda Anayasa Mahkemesi, hak ihlalinin ve sonuçlarının ortadan kaldırması için, yeniden yargılama yapmak üzere dosyayı ilgili mahkemeye gönderir. Derece mahkemesi de Anayasa Mahkemesi’nin ihlal kararı doğrultusunda, hak ihlalini ve ihlalin sonuçlarını ortadan kaldırmak üzere, mümkünse dosya üzerinden karar verir. Ancak dosya üzerinden karar vermek mümkün değilse derece mahkemesi yeniden yargılama yaparak karar verir. Yeniden yargılama yapılmasındaki temel amaç hak ihlalini gidermektir. 

Individual application to the constitutional court is possible in case of the infringement of any fundamental rights that are in the scope of the constitution, European Convention of Human Rights and its Additional Protocols by public authorities. Taking the application into the consideration, the constitutional court may rule on an infringement regarding the application. In case of infringement of rights, the supreme court generally rules on remedy in order to eradicate the infringement and its impact. However, ruling on a remedy may sometimes be insufficient in terms of eradicating the infringement of rights and its consequences. Re-trial might be the case particularly if a court order results in the infringement of rights. In that scenario, Turkish Supreme Court of justice send back the case file to relative court in order to eradicate the infringement of rights and its consequences. In order to eradicate the infringement of rights and its consequences, the court of first instance rules according to the infringement order of the Turkish Supreme Court and -if possible- without exercising the hearings. If ruling without exercising the hearings is not possible, the court of first instance rules through performing a re-trial. The main goal of the re-trial is to eliminate the infringement of rights.