Akademik Veri Yönetim Sistemi
Afet ve Risk Dergisi, cilt.7, sa.1, ss.279-302, 2024 (Hakemli Dergi)
Çalışma alanı olan Trabzon’a bağlı Of ilçesinde topografik özellikler ve iklim hususiyetleri bakımından
heyelan afetinin gerçekleşme potansiyeli yüksektir. Son yüz yılda 26’sı ölümle sonuçlanan onlarca heyelan
afetine maruz kalan Trabzon’da sadece Of ilçesi 4 adedi ölümlü olmak üzere onlarca maddi hasarlı heyelan
afetinden etkilenmiştir. Ortalama eğim ve yükseltinin fazla olması ve yağışın yıllık miktarının (1659,4 mm)
ülke ortalamasının (643 mm) oldukça üzerinde olması bu durumu ortaya çıkaran en önemli etkenlerdir. Bu
bağlamda Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanılarak uluslararası mecrada etkinliği ve geçerliliği olan
metotlarla heyelan risk analizlerinin yapılması oldukça önemli bir hale gelmiştir. Bu analiz yöntemlerinden
olan ve heyelan risk analizi çalışmalarında son yıllarda en çok kullanılan yöntemlerden biri olan ve
Analytical Hierarchy Process (AHP) olarak literatüre geçen Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) çalışma alanına
uyarlanmıştır. SentinelHub, NASA, Corine, HGM, MTA gibi birçok ulusal ve uluslararası kuruluştan elde
edilen veriler ışığında Of ilçesinin AHS ile heyelan risk analizi oluşturulmuştur. Bunun sonucunda ilçenin
heyelan bakımından %23’lük bir bölümüne tekabül eden 60 km2 alanında riskli ve çok riskli, %26’sına
tekabül eden 67,7 km2 alanında orta ve %51’ine karşılık gelen 132,4 km2 alanda düşük ve çok düşük heyelan
riski tespit edilmiştir. Bu analizler sonucunda elde edilen bilgiler dikkate alınarak gerek afet yönetim
sürecinde gerekse diğer ilgili alanlarda çalışan paydaşların heyelan afetine karşı hazırlıklı olmaları
amaçlanmıştır.
The potential for landslide disasters is high in the Of district of Trabzon, which is the study area, due to the
topographical and climatic characteristics. In Trabzon, which has been exposed to dozens of landslide
disasters with 26 fatalities in the last hundred years, only Of district has been affected by 4 landslide
disasters with fatalities and tens of property damages. The fact that the average slope and altitude are high
and that the annual rainfall (1659.4 mm) is much higher than the national average (643 mm) are the main
factors that reveal this situation. In this context, it has become very important to carry out landslide risk
analyses using Geographical Information Systems (GIS) with methods that are effective and valid in the international arena. The Analytical Hierarchy Process (AHP), which is one of these analytical methods and
one of the most widely used methods in landslide risk analysis studies in recent years, was adapted to the
study area. Taking into account data from many national and international organisations such as
SentinelHub, NASA, Corine, HGM, MTA, a landslide risk analysis of the district of was carried out using AHS.
As a result, high and very high landslide risk was identified in an area of 60 km2, representing 23% of the
district, medium risk in an area of 67.7 km2, representing 26%, and low and very low risk in an area of 132.4
km2, representing 51% of the district. Taking into account the information obtained as a result of these
analyses, the aim is to prepare the actors involved in the disaster management process and in other related
fields for a landslide disaster.
Keywords: Analytical Hierarchy Process (AHP), Geographic Information Systems, Landslide, Of, Trabzon