Akademik Veri Yönetim Sistemi
MÜHENDİSLİK ALANINDA ULUSLARARASI ARAŞTIRMALAR IV, DOÇ. DR. MUSTAFA ALTIN, Editör, EĞİTİM YAYINEVİ, Konya, ss.81-96, 2022
GİRİŞ
ünümüzde hızlı nüfus artışı ve küresel iklim değişliğinin yanı sıra bilinçsiz su tüketimi, su kaynaklarının giderek azalmasına yol açmakta ve bu durum orta ve uzun vadede su kaynaklarının daha doğru ve planlı bir şekilde kullanılmasını zorunlu hale getirmektedir (Koyunoğlu, 2020). Bu planlar dahilinde aşırı yağışlar, taşkın ve sel gibi doğal afetler üzerine doğru tahminlerde bulunmak ve bu afetleri kontrol altına almak su kaynaklarının daha verimli değerlendirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır (Göktürk, 2018). Yağışlar su kaynaklarının temelini oluşturmakta ve çeşitli sektörlerde (kentleşme, tarım, ulaşım, taşkın kontrolü vb.) tasarım, planlama ve inşaat faaliyetleri için miktar, şiddet ve süre tespitinin yapılması gerekmektedir (Karahan ve Özkan, 2013). Taşkınlar ise meteorolojik karakterli doğal afetlerden birisi olmakla birlikte, taşkınlar üzerine yapılacak bir çalışmada hidrolojik ve hidrolik gibi unsurların alansal ve zamansal boyutta analizleri büyük önem taşımaktadır (Onuşluel Gül ve Gül, 2010; Akgül, 2018). Bu amaçla Ki-Kare testi, Kolmogorov-Smirnov (KS) ve Anderson-Darling (AD) gibi çeşitli uygunluk testleriyle birlikte Gamma (Pearson Tip III), Log-Normal, Gumbel, Genelleştirilmiş Aşırı Değer (GEV) gibi çeşitli dağılım modelleri kullanılmaktadır (Dikici ve Kazezyılmaz-Alhan, 2018; Göktürk, 2018).Bu çalışmada Fırat Havzası’nda yer alan Erzincan, Gümüşhane ve Bayburt meteoroloji istasyonlarına ait verilerin dağılım fonksiyonları incelenerek hidrolojik ve meteorolojik verilere en uygun dağılım modelinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Gamma, Laplace, Logıstıc, Log-Normal, Normal, Rayleıgh ve Weıbull dağılım modelleri kullanılmış olup, dağılım modellerinin uygunluğu Kolmogorrov Smirnov, Anderson Darling ve Chi Squared testlleri ile saptanmıştır.