Erzincan Çevresinde Yayılış Gösteren Doğal Gül (Rosa L.) Taksonları

KANDEMİR A.

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DERGİSİ, cilt.17, sa.1, ss.49-59, 2013 (Hakemli Dergi)

Özet

Güller (Rosa L. spp.) Rosaceae familyasının hoş kokulu, güzel görünüşlü bitkilerinin cinsi olarak bilinir. İnsanlık tarihinden daha eski bir geçmişe sahip olan gül, güzel kokusu ve cezbedici güzelliğiyle çağlar boyunca insanlar tarafından yetiştirilmiş ve kullanılmıştır.
Bu çalışmada, Erzincan ve çevresinde doğal yayılışı olan Rosa taksonlarının envanteri hazırlanmıştır. Erzincan; Doğu, Kuzeydoğu ve İç Anadolu bölgelerinin kesiştiği bir noktada ve B7 karesinde yer almaktadır. Floristik açıdan oldukça zengin bir ilimizdir. Alanda doğal olarak yetişen gül taksonlarını belirlemek amacıyla yapılan bu çalışma kapsamında araziden topladığımız örneklerin teşhisleri yapılmıştır. Ayrıca konu ile ilgili literatür taranarak ilgili alandan doğal gül örnekleri toplayan araştırmacıların kayıtları belirlenmiştir.Çalışmalar sonucu alanda 17 gül taksonunun yetiştiği belirlenmiştir. Bugüne kadar Erzincan civarından 11 araştırmacı tarafından 94 farklı lokaliteden doğal gül örneği toplanmıştır. Genellikle 1200-2500 m arasında dikey yayılış gösteren cinsin bu taksonlarından 6'sı İran-Turan, 4'ü Avrupa-Sibirya elementidir. 5'i çok bölgeli; 2 taksonun da fitocoğrafi bölgesi bilinmemektedir. Bu taksonlardan bir tür (R. pisiformis (Christ) D. Sosn) endemiktir. Taksonlardan 4'ü ise dar yayılışlıdır. Genellikle 6.ve 7. aylarda çiçeklenen taksonların yaygın habitatları ve kayaları arasında volkanik kayalık yamaçlar, yol kenarları, step ve mer'a vejetasyonu, jipsli ve konglomeralı araziler yer almaktadır. R. beggeriana Schrenk Kemah ve Kemaliye ilçelerinde bolca yetişen ve yetiştirilen meyve, boya ve peyzaj açısından ekonomik önemi yüksek olan bir türdür.
Türkiye Florası'ndaki toplam 24 doğal Rosa türünden 15 türe ait 17 taksonun Erzincan ve çevresinde yetişmesi, alanın Rosa taksonları bakımından önemli bir çeşitlilik merkezi olduğunu göstermektedir. Keşiş ve Munzur dağları civarı cinsin alandaki en önemli çeşitlilik merkezidir.