Eyyûbîler Dönemi Felsefe-Tıp Araştırmalarına Bir Katkı: Abdüllatîf el-Bağdâdî’nin Makâle Fi’l-Mizâc Adlı Risâlesinin Tanıtımı ve Değerlendirilmesi


Aksu İ.

Eyyûbîler’de İlim, Kültür ve Sanat, Abdulhalim Oflaz,Ümit Koca, Editör, Hiperyayın, İstanbul, ss.408-419, 2020

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2020
  • Yayınevi: Hiperyayın
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Sayfa Sayıları: ss.408-419
  • Editörler: Abdulhalim Oflaz,Ümit Koca, Editör
  • Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

Eyyûbîler dönemi felsefe ve tıbbî ilimler sahasında önemli gelişmelere şahitlik etmiştir. Değerli pek çok filozof ve tabip Eyyûbîler devleti sınırları içerisinde bilimsel ve felsefî faaliyetlerde bulunmuştur. Bu dönemde yaşamış, ilmî faaliyetlerde bulunmuş ve Eyyûbi hanedanından himaye görmüş filozof-tabiplerden birisi de Abdüllatîf el-Bağdâdî’dir (557/1162-629/1231). Klasik kaynaklarda kendisinin tıp ve felsefenin çeşitli dallarına ilişkin pek çok eser telif ettiği kaydedilmektedir. Ne var ki, bugüne ulaşabildiğini bildiklerimizin sayısı nispeten azdır. Bunlardan birisi de Bursa İnebey Yazma Eser Kütüphanesi Hüseyin Çelebi Koleksiyonu 823 numarada kayıtlı bir mecmuanın içerisinde yer alan Makâle fi’l-Mizâc başlıklı bir risaledir. Hakkında kaynaklarda çok az malumat bulunan bu risale bilebildiğimiz kadarıyla henüz müstakil bir biçimde tetkik edilmemiştir. O nedenle bu çalışmamızda söz konusu risalenin tanıtımını ve değerlendirmesini yapmayı hedeflemekteyiz. Bu çerçevede öncelikle yazma nüshanın fiziksel tasviri üzerinde duracak, ardından da risalenin içeriğini tahlil edeceğiz. Muhteva analizi kapsamında ise eserin konusuna, çözmeye çalıştığı problemlere, kaynaklarına, özgünlüğüne ve önemine ilişkin tespitlerimizi aktaracağız.

Ayyubids period witnessed significant developments in the fields of philosophy and medicine. Many famous philosophers and physicians conducted philosophical and scientific researches within the borders of Ayyubid state. One of the philosophers-physicians who lived and realized scientific activities in this period, and also enjoyed a patronage from the Ayyubid dynasty is ʿAbd al-Latīf al-Bagdādī (557/1162-629/1231). The classical resources testify to a lot of works of him on different branches of philosophy and medicine. However, the number of the ones which we know they are extant is relatively few. One of them is an epistle entitled Maqāla fī al-Mizāj (A Compendium on Temperament), which is present within a miscellany numbered 823 in Huseyin Celebi collection at Bursa Inebey Manuscript Library. As far as we know, this epistle about which the sources provide insufficient information has not been a subject of any distinct examination. For this reason, here we aim for the introduction and analyzing of the epistle. In that framework, firstly the physical description of it will be presented, and then the content of the work will be evaluated. Within the context of material analysis, we will share our findings of its subject-matter, problems, references, originality, and importance.