Akademik Veri Yönetim Sistemi
11. Uluslararası Muhasebe ve Finans Araştırmaları Kongresi, Bartın, Türkiye, 27 - 29 Eylül 2024, cilt.07, sa.38, ss.137-138
Günümüzde firmalar için hayatı öneme sahip olan finansal bilgilerin elde edilmesi, değerlendirilmesi ve
karar alma süreçlerinde kullanılması zaman ve mekandan bağımsız olarak hızlı bir şekilde
gerçekleşmektedir. Küresel ölçekte işletme sayısının arttığı, paydaşların çeşitlendiği, halka açık firma
sayısının çoğaldığı ve yoğun rekabet koşullarının bulunduğu bir ortamda faaliyetlerini sürdüren firmalar
için finansal performans göstergelerini içeren bilgiler kritik rol oynamaktadır. Mali tablolar ve muhasebe
kayıtlarına dayanan verilerden hareketle firmaların finansal durumunu ortaya koyan muhasebe temelli
performans göstergeleri ile yatırımcıların ve analistlerin firmanın değerini arz ve talep doğrultusunda
değerlendirmelerine imkân sağlayan piyasa temelli performans göstergelerinin firmaların
sürdürülebilirliğinin değerlendirilmesinde ve finansal başarılarının ölçülmesindeki katkılarının
belirlenmesinin önemli olduğu düşünülmektedir.
Bu kapsamda çalışmanın amacı, muhasebe temelli performans göstergeleri ile piyasa temelli performans
göstergelerinin gerçekleşen verilere dayalı olarak ağırlıklandırılması ve elde edilen ağırlıklar doğrultusunda
firmaların finansal performans sıralamalarının yapılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda BİST bilişim
sektöründe faaliyet gösteren firmaların 2023 yılı yıllık verileri kullanılmıştır. Çalışmada kriter ağılıkları
ENTROPY yöntemi ile belirlenirken, firmaların sıralaması MABAC yöntemi ile elde edilmiştir. Kriter
ağırlıkları ve firma sıralamaları muhasebe ve piyasa temelli olmak üzere ayrı ayrı hesaplanmıştır. Buna
göre; muhasebe temelli performans göstergelerinin kriter ağırlıkları sırasıyla Aktif Karlılığı (ROA) 0,349,
Özsermaye Karlılığı (ROE) 0,219 ve Hisse Başına Kar (HBK) 0,431 olarak hesaplanmıştır. Piyasa temelli
performans göstergelerinin kriter ağırlıkları ise, Fiyat/Kazanç Oranı (F/K) 0,658, Piyasa Değeri/Defter
Değeri (PD/DD) 0,161 ve Tobin’s Q Oranı ise 0,182 olarak tespit edilmiştir. Bu ağırlıklara dayalı olarak
firmaların performans sıralamaları yapılmış ve her iki gösterge grubuna göre en yüksek performansa sahip
firmalar belirtilmiştir. Muhasebe temelli kriterlere göre performans sıralaması ESCOM, MTRKS ve
ODINE olarak gerçekleşmiştir. Piyasa temelli kriterlere göre ise performans sıralaması LINK, PATEK ve
ATATP olarak gerçekleşmiştir. Muhasebe temelli performans göstergeleri ile piyasa temelli performans
göstergelerine göre yapılan sıralamalarda önemli farklılıklar ortaya çıkmıştır. Bu durum, piyasa
koşullarında ortaya çıkan gerçek zamanlı performans verileri ile daha çok tarihi verilerle ortaya konulan
defter değerine dayanan performans verileri arasında önemli sapmalar olduğunu göstermiştir. Bu
farklılığın, enflasyon düzeltmesi gibi yöntemlerle giderilmesinin muhasebe verilerine olan güvenin
artırılmasına katkı sunabileceği düşünülmektedir.