Octavia Estelle Butler’ın Kindred isimli eserinin Türkçe çevirisinde çevirmen kimliği ve çeviri kararlarının yan metinler aracılığıyla incelenmesi

Karabulut E.

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, sa.20, ss.670-689, 2020 (Hakemli Dergi)

Özet

Feminist çeviri, kadınlara yönelik baskı, şiddet ve zulümlere karşı bir başkaldırı olarak kadınların sesini uluslar-ötesi boyutta duyurmayı amaçlamaktadır. Bu makalede, Octavia Estelle Butler’ın Kindred isimli eserinin Emek Ergün tarafından Türkçeye çevirisi yapılan ve 2019 yılında İthaki Yayınları tarafından yayımlanan Yakın yan metinsel olarak incelenmiştir. Çalışmada kaynak metin olarak esas alınan Butler’ın eseri Kindred ise 2003 yılında Beacon Press tarafından yayımlanmıştır. Makalenin amacı, çevirmen kimliğini Gérard Genette’nin (1997) öne sürdüğü “yan metin” bağlamında irdelemek ve çeviri kararları ve dayanaklarını örnekleyerek Cecilia Alvstad’ın “çeviride sesler” (2013) ve “çeviri sözleşmesi” (2014) bağlamında çevirmenin söylemsel varlığının çevirmenokur ilişkisini nasıl kurguladığını sorgulamaktır. Makalenin sonucunda, önsöz ve çevirmen notları aracılığıyla, Ergün’ün feminist çevirmen kimliğinin, akademisyen olarak uzman kimliğinin çeviri sürecindeki kararlarını etkilediğine ulaşılmıştır. Bunun dışında, inceleme sonucunda, önsöz ve çevirmen notlarının, Ergün’ün söylemsel varlığını görünür kıldığı, Chatman’in (1978) Anlatısal Bildirişim modeline göre “çıkarsanan yazar” konumunda erek kültürde “çıkarsanan okuyucuyu” oluşturmaya çalıştığı ve çeviri sözleşmesi kapsamında bu söylemsel varlığın kendisi ve okuyucuları arasında bir güven ilişkisi oluşturarak okuyucuların çevirisini orijinalmiş gibi okumalarını sağladığı gözlemlenmiştir. Anahtar kelimeler: Feminist çeviri, çevirmenin kimliği, çevirmenin söylemsel varlığı, çıkarsanan yazar ve çıkarsanan okuyucu, çeviri sözleşmesi