Akademik Veri Yönetim Sistemi
AKIL KİTABI 7- MANTIK, METAFİZİK, AHLAK, DİN İNANÇ VE DİLDE AKIL, Doç Dr. Turgut Akyüz, Editör, RAVZA YAYINLARI, İstanbul, ss.313-336, 2021
Varlıklar içerisinde en üstünü
insandır. O, aklı, iradesi ve düşünebilmesi ile diğer varlıklardan çok
farklıdır. Aklı ve düşünme kabiliyeti ile buluşlar gerçekleştirmiş,
karşılaştığı meselelere çözüm üretmiş ve medeniyetler inşa etmiştir.
İnsanın Allah’ın emirleriyle
mükellef kılınması, onun akıllı bir varlık olmasına hasredilmiştir. O, aklı
sayesinde Allah’ın emirlerini okur, anlar ve uygular. Yaratanına karşı kulluk
vazifelerini yerine getirir. Aklı olmayanın dinen sorumlu tutulmamasının[1] sebebi
de budur.
Akıl kelimesi, Kur’ân-ı Kerim’de
fiil formatında 49 ayette yer almaktadır. Ayetlerde genellikle aklı kullanmanın
önemine değinilmektedir.[2] Kelimenin
fiil formatında gelmesi, onun oldukça etken, aktif ve dinamik bir yapıya sahip
olduğunu göstermektedir.[3] Bu
sebeple ilahi kitapta aklın kendisinden ziyade onun yansıması olan hareket,
davranış ve eylemlere yer verilerek görevinin ve işlevinin neler olduğuna
dikkat çekilmiştir.[4]
İslam âlimlerinin de dikkatini celbeden aklın dinamik yapısı, onun
işlevselliğine işaret etmektedir.[5]
Allah’ın insana yüklediği görev ve
sorumlulukların ancak akılla anlaşılması ve kavranması, ona önemli bir misyon
yüklemiştir. Akıl olmadan ilim, ilim olmadan da işlevsel akıl oluşmaz. Aklın
işlevsel hale gelmesi ve insanın üzerine yüklenen misyonu yerine getirebilmesi
için birçok ilim dalı ona katkıda bulunmuştur. Bu ilim dallarından biri de
nahiv ilmidir.