Akademik Veri Yönetim Sistemi
Hukukun Güncel Meseleleri Erzincan Sempozyumu, Erzincan, Türkiye, 10 - 13 Şubat 2022, ss.111-112
Öz:
Yer bakımından uygulama ile bir yandan Türkiye’de yürürlükte olan ceza
hukukuna ilişkin kanunların (gerçek ve farazi ülke anlamında) uygulanma
sınırları diğer yandan suçun işlendiği yerin Türkiye ülkesinin dışında olması
halinde Türk kanunlarının uygulanabilirlik sınırları belirlenmektedir. Kanun
koyucu bu düzenlemelerle Türkiye’nin cezalandırma yetki alanını belirlemektedir.
Hangi yerde işlenen fiillere (suçlara) Türk Ceza Kanunu ve sair Türk
mevzuatının uygulanacağı sorusunun cevabını veren düzenlemelere yer bakımından
uygulama düzenlemeleri denmektedir. Fiiliyatta bir suçun işlenme yeri ya
Türkiye yahut da Türkiye dışı (yabancı ülke) olarak tespit edilecektir. Bu
sebeple yer bakımından uygulamada yapılacak ilk ayırım suçun Türkiye ülkesinde
mi işlendiği yahut buranın dışında mı işlendiği olmalıdır. Suçun Türkiye
ülkesinde işlenmesi mülkilik ilkesine göre belirlenirken, Türkiye ülkesi
dışında gerçekleşen suçlara Türkiye’nin müdahale edip edemeyeceği ve ilgili
kimseleri cezalandırıp cezalandıramayacağı ise koruma, şahsilik ve evrensellik
ilkelerine göre belirlenecektir. Nitekim kanun koyucu da TCK madde 8 ve devamı
hükümlerinde belirli ilkelere bağlı olarak Türk Ceza Kanunu’nun yer bakımından
uygulanma alanını belirlemiştir.
Türk ceza hukukunda yer bakımından uygulama, özel hukukta
olduğu gibi kişiye uygulanacak hukukun tespitinde etkili olmamaktadır. Suç Türk
ceza hukukunun yer bakımından uygulama alanına girmiyorsa bu durum bir muhakeme
engeli teşkil edeceğinden Türkiye’de yargılama mümkün olmayacaktır. Şayet suç
Türk ceza hukukunun yer bakımından uygulama alanına giriyorsa bu halde yabancı
hukuk sınırlı olarak etki edebilecektir. Şöyle ki özel hukuktan farklı olarak
ceza hukukunda hâkimin —suçun işlendiği yer tamamıyla yabancı ülke olsa da—
yabancı hukuku uygulama yetkisi ve imkânı yoktur. Yabancı hukuk ancak cezanın
belirlenmesi çerçevesinde ve ancak TCK m. 19’da belirtilen koşullar altında
dikkate alınabilir. Bu halde de yabancı hukukun uygulanmasından değil dikkate
alınmasından bahsedilir. Hal böyle olunca suçun Türkiye dışında işlenmesi ve
ilgili yerin yabancı ülke olarak nitelendirilemeyecek olması Türk kanunlarına
göre cezalandırmanın önünde engel teşkil edecektir. Uluslararası Hava İstasyonu
(ISS), Antarktika Kıtası (toprak parçası), Ay gibi yerlerde işlenen suçların
Türk kanunlarına göre cezalandırılması mevcut düzenlemeler bağlamında mümkün
değildir. Bu konuda kanun boşluğu bulunmaktadır.
Bu çalışma ile öncelikle Türk ceza kanunlarının uygulama
alanı tespit edilmeye çalışılacak, akabinde ilgili ilkelerin yorumuna ilişkin
genel kabulden ayrılan kişisel görüşümüze yer verilecek ve son olarak yukarıda
anılan yerlerde işlenen suçların neden Türk kanunlarına göre
cezalandırılamayacağı açıklanıp konuya ilişkin çözüm önerimize yer
verilecektir.
Anahtar Kelimeler: Yer
bakımından uygulama, Ülke kavramı, Mülkilik ilkesi, Koruma ilkesi, Faile ve
Mağdura Göre Şahsilik İlkesi, Evrensellik İlkesi
Abstract:
With the territorial jurisdiction, on the one hand,
the application limits of the Turkish criminal law in force at time (in terms
of real and hypothetical country), on the other hand, the limits of
applicability of Turkish criminal laws in case the place where the crime is
committed is outside the territory of Turkey. With these regulations, the
legislator determines Turkey's jurisdiction to punish. The regulations that
answer the question of where the Turkish Penal Code and other Turkish
legislation will be applied to the acts (crimes) committed in which place are
called implementation regulations of territorial jurisdiction. In practice, the
place of committing a crime will be determined as either Turkey or non-Turkey
(foreign country). For this reason, the first distinction to be made in
territorial jurisdiction should be whether the crime is committed in Turkey or
whether it is committed outside of Turkey. While the commission of the crime in
Turkey will be determined according to the territorial principle, whether Turkey
can intervene in crimes committed outside the country of Turkey and whether it
can punish the persons concerned will be determined according to Protective
Principle, Passive and Active Personality Principle, Universality Principle. As
a matter of fact, the legislator has determined the area of application of the
Turkish Penal Code in terms of place, depending on certain principles in the
provisions of Article 8 followings of the Turkish Penal Code.
In Turkish criminal law, the territorial jurisdiction
is not effective by determining the law to be applied to the person, as in
private law. If the crime does not fall within the scope of application of
Turkish criminal law in terms of territorial jurisdiction, it will not be
possible to prosecute in Turkey as this will constitute an obstacle to
judgment. If the crime falls within the scope of application of Turkish
criminal law in terms of territorial jurisdiction, then foreign law will have a
limited effect. Namely, unlike private law, in criminal law, the judge does not
have the authority and opportunity to apply foreign law, even though the place
where the crime is committed is completely a foreign country. Foreign law can
only within the framework of the determination of the penalty and only under
conditions set out article 19 of Turkish Penal Code be taken into account. It
means that the foreign law is taken into consideration, but not in to
application. In this case, the fact that the crime is committed outside of
Turkey and the relevant place cannot be qualified as a foreign country will
constitute an obstacle to punishment according to Turkish laws. It is not
possible to punish crimes committed in places such as the International Space
Station (ISS), Antarctic Continent (land), the Moon, in accordance with Turkish
laws, in the context of current regulations. There is a legal gap in this
regard.
With this study, first of all, the application area of
Turkish penal laws will be tried to be determined. Then my personal opinion,
which differs from the general acceptance regarding the interpretation of the
relevant principles, will be given, and finally, the question why the crimes
committed in the above-mentioned places cannot be punished according to Turkish
laws will be explained and our solution proposal will be included.
Keywords: Territorial Jurisdiction, Term of Country, Territorial
Principle, Protective Principle, Passive and Active Personality Principle,
Universality Principle