Öz
Bu çalışmada tasavvufî tecrübenin ifade araçlarından birisi olarak şathiyeler
üzerinde durulmaktadır. Tevhid, tecellî, fenâ, vecd, sekr ve cezbe gibi
kavramlarla birlikte değerlendirilen ve sûfînin benliğinden sıyrıldığı zamanlarda
ortaya çıktığı dile getirilen şathiyeler, tezahürü bakımından ilk bakışta dinin
zâhirine uygun olmayan bir takım davranış ve sözlerin dışavurumu olarak
değerlendirilmiş bu bağlamda tasavvufun en çok tenkit edilen konularının
başında gelmiştir. İçinde mutasavvıfların da bulunduğu İslam ulemâsının itiraz
ve tenkidine muhatap olan şathiye türü söz ve davranışlar, bazı mutasavvıf
müellifler tarafından ise savunulmuştur. Bu bağlamda daha çok Horasan
mektebine bağlı cezbe ehli mutasavvıflarda görülen şathiye tavrına iyi bir örnek
Ebü’l-Hasan el-Harakānî’dir. Bu makalede şathiye meselesi tarifleri, tasavvuf
tarihindeki izleri, savunucuları ve karşıtları, meydana geliş sebepleri ve tezahür
biçimleri çerçevesinde ele alınmış, Harakānî’nin şathiye özelliğine sahip söz ve
tavırlarından örneklere yer verilmiştir.
Anahtar kavramlar: Tasavvuf, Şathiye, Harakānî