Klasik Elit Teorisyenlerinde Makyavelist İzler


Yalçın M. A.

Akademik İncelemeler Dergisi, cilt.17, sa.2, ss.311-326, 2022 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Bu çalışmanın amacı Siyaset sosyolojisi disiplini içerisinde ele alınan elit teorileri ve seçkinci yaklaşımların klasik temsilcileri olan Pareto, Mosca ve Michels’in yaklaşımlarına İtalyan düşünür Machiavelli’nin etkisini incelemektir. Siyasal açıdan yönetim biçimlerini şekillendiren, çoğunluk-azınlık ilişkileri, güçlü ve etkili olanın yönetimde sahip olduğu pay, iktidarın toplumsal kabulünü sağlayan nedenler ve bu nedenlerin meşrulaştırılması elit teorilerinin kapsamına girmektedir. Elit teorisyenlerinin üzerinde durduğu bazı kavramlar Machiavelli’nin öğretilerinde ileri sürdüğü temel kavramlarla ilişkilidir. Bu kavramlar ve kullanıldığı bağlamlar güçlü olmaya, kurnaz olmaya ve sahip olunan statünün korunmasına vb. ilişkindir. Makyavelist tutum ve yöntemlerin elit teorilerinin oluşumundaki etkilerinin incelenmesinin, klasik elit yaklaşımlarının farklı bir perspektiften irdelenmesine imkân vereceği düşünülmektedir. Sosyolojik bir kavram olarak irdelenen “eşitsizlik” ve buna bağlı olarak temellenen “tabakalaşma” kavramının siyasal alandaki izdüşümünün elit teorilerinin yardımıyla incelenmesi hem sosyoloji hem de siyasal bilimler açısından önemlidir. Zira seçkin-elit yaklaşımların arka planındaki Makyavelist felsefe siyasal tabakalaşmanın sistematiğinin ana hatlarını aydınlatmaktadır. Bu çalışmada birincil ve ikincil kaynakların incelendiği ve düşünürlerin görüşlerinin karşılaştırmalı olarak sunulduğu bir yöntem benimsenmiştir. Dolayısıyla öncelikle Machiavelli’nin eserlerinde ileri sürdüğü görüşlerinden hareket edilerek teorik arka plana dair bilgi verilmiştir. Ardından yukarıda isimleri geçen düşünürlerin elit teorilerine yaptıkları katkıları karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: Siyaset Sosyolojisi, Elit Teorisi, Machiavelli, Pareto, Mosca