ULUSLARARASI NECMETTİN ERBAKAN HUKUK KONGRESİ, Konya, Türkiye, 13 - 15 Mayıs 2022, ss.81-84
Özet
2 Mart 2021 tarihinde, hukuk devletinin ilkesinin temelinde yer
alan insan haklarının korunması ve geliştirilmesi amacıyla, Türkiye
Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı tarafından İnsan Hakları Eylem Planı
açıklanmıştır. Bu eylem planında, etkin pişmanlık hükümlerinin vergi
kaçakçılığı suçu açısından düzenlenmesine yer verilmiş ve diğer
değişiklik teklifleriyle birlikte, vergi kaçakçılığı suçunda etkin pişmanlık
düzenlemesini de içeren bir yasa tasarısı meclise sunulmuştur. Yasa
tasarısı 7394 sayılı Kanun ile 08.04.2022 tarihinde yasalaşmıştır. 7394
sayılı Kanun ile vergi kaçakçılığı suçunda etkin pişmanlık hükümleri
düzenlenmekle beraber, etkin pişmanlık dolayısıyla cezada indirim
müessesesinden yararlanmak bazı şartlara bağlanmıştır. Şartlardan ilki
failin vergi kaçakçılığına ilişkin fiilleri nedeniyle ziyaa uğratılan vergi ve
bu vergiye ilişkin gecikme zammı, gecikme faizi ve vergi ziyaı cezasının
kanunda öngörülen kısının ödemesidir. İkinci şart ise fail tarafından
etkin pişmanlıktan yararlanmak için ödenen vergi ile buna ilişkin
gecikme faizi, gecikme zammı ve cezalar için vergi mahkemesinde dava
açmama, açılmışsa feragat etme ve kanun yollarına başvurmamasıdır.
Bu kapsamda en dikkat çeken şart, tarh edilen vergi ile buna ilişkin
gecikme faizi, gecikme zammı ve cezalar için vergi mahkemesinde
dava açmama, açılmışsa feragat etme ve kanun yollarına başvurmama
şartıdır. Bu şartın, AİHS’nin 6. maddesinde yer alan adil yargılanma
hakkının unsurlarından olan mahkemeye erişim hakkı da dâhil olmak
üzere, hukuk devletinin gereklerinden olan ve Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının 36. maddesinde yer alan hak arama hürriyeti ve 125.
maddesinde yer alan “idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı
yolu açıktır.” hükümleri açısından irdelenmesi gerekmektedir.
Konunun önemine binaen çalışmamızın konusu etkin pişmanlık
müessesi ve bu müessesenin vergi kaçakçılığı suçu açısından
82
uygulanabilirliğidir. Bu kapsamda, öncelikle bir ceza hukuku müessesesi
olarak etkin pişmanlık genel hatlarıyla açıklanacak, ardından vergi
hukukundaki pişmanlık ve ıslah müessesesi ile olan benzerlikleri ve
farklılıkları ortaya konacaktır. Daha sonra vergi kaçakçılığı suçunda,
etkin pişmanlık hükümlerine göre cezada indirim müessesesinden
yararlanmak için vergi mahkemesinde dava açmama, açılmışsa davadan
feragat etme ve kanun yollarına başvurmama şartının iç hukuk ve Avrupa
İnsan Hakları Sözleşmesi açısından değerlendirmesi yapılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Vergi Kaçakçılığı, Etkin Pişmanlık, Pişmanlık
ve Islah, Adil Yargılanma Hakkı, Mahkemeye Erişim Hakkı, Hak Arama
Hürriyeti, Hukuk Devleti
Abstract
On March 2, 2021, the Human Rights Action Plan was announced by
the Ministry of Justice of the Republic of Turkey in order to protect and
develop human rights, which are at the core of the rule of law. In this
action plan, regulation of effective repentance institution and a draft
law including effective repentance regulation related to tax evasion
crime were submitted to the parliament along with other amendment
proposals. The draft law was enacted on 08.04.2022 with the Law No.
7394. While Law No. 7394 regulates effective repetance provision for
tax evasion, the sale of the penalty is bound to certain conditions due
to effective repentance. The first of the conditions is the payment of the
tax incurred due to the perpetrator’s acts related to tax evasion, and
the portion of the penalty for late payment, delay interest and tax loss
penalty related to this tax. Second condition is not filing a lawsuit in
the tax court for the levied tax and related delay interest, late fee and
penalties, waiving if filed and not resorting to legal remedies. In this
context, the most striking condition is the condition of not filing a lawsuit
in the tax court for the levied tax and related delay interest, late fee and
penalties, waiving if filed and not resorting to legal remedies. the terms
of this condition, including the right of access to a court, which is one
of the elements of the right to a fair trial in Article 6 of the ECHR, the
freedom of seeking rights in Article 36 of the Constitution of the Republic
of Turkey, which is a requirement of the rule of law, and the in Article
125 “Judicial remedy is open against all kinds of actions and actions
of the administration.” should be examined. Based on the importance
of the subject, the subject of our study is the institution of effective
remorse and the applicability of this institution in terms of tax evasion
crime. In this context, first of all, effective repentance as an institution of
criminal law will be explained in general terms, then its similarities and
differences with repentance and correction in tax law will be revealed.
Subsequently, the condition of not filing a lawsuit in tax court, waiving
the lawsuit if filed, and not resorting to legal remedies in order to benefit
from the reduction in punishment according to the effective repentance
84
institution in tax evasion crime will be evaluated in terms of domestic
law and the European Convention on Human Rights.
Keywords: Tax Evasion, Effective Repentance, Remorse And
Correction, Right To Fair Trial, Right Of Access To Court, Right To Seek
Justice, Rule Of Law.