Akademik Veri Yönetim Sistemi
JOURNAL OF TURKISH OPERATIONS MANAGEMENT, cilt.6, sa.2, ss.1390-1409, 2022 (Hakemli Dergi)
İnsan hatasını dikkate alarak insan güvenilirliği analizi yapmak risk değerlendirmesi
için kritik öneme sahip bir konudur. İnsan Hatası Değerlendirme ve Azaltma Tekniği
(Human Error Assessment and Reduction Technique-HEART); üretim, enerji,
taşımacılık, sağlık vb. gibi birçok farklı alanda uygulaması bulunan bir İnsan
Güvenilirlik Analizi yöntemidir. Bu yöntemde, görev bazında kişilerin hata yapma
olasılıklarının tespiti çok önemlidir. Kaza nedenlerinin ve insan hata eğilimlerinin
incelenmesi görevlere özgü hata üreten koşulların değerlerine bağlı olarak
yapılmaktadır. Bununla birlikte; hata yapma potansiyeli, çalışanların yerine
getirdikleri görevlere, çalışma ortamına, iş yüklerine ve iş koşullarına da bağlıdır.
Ayrıca her çalışanın görev bazında hata yapma olasılığı kişinin fiziksel ve zihinsel
özellikleri bakımından farklılık göstermektedir. Bu çalışmanın amacı zihinsel ve
fiziksel faktörlerin etkisini dikkate alarak hata üreten koşulların etkisinin belirlenerek
hata analizi yapan ve iş uyumu açısından karar veren metodolojik bir çerçeve
sunmaktır. Bu çalışmada, kişi bazında her bir görev için hata yapma olasılıklarına
bağlı olarak risk değerlendirilmesi için Adım Adım Ağırlık Değerlendirme Oran
Analizi (Step-Wise Weight Assessment Ratio Analysis-SWARA) ve Temel Bileşen
Analizi (Principal Component Analysis-PCA) tabanlı yeni bir HEART yöntemi olan
SPC-HEART yöntemi önerilmiştir. Her bir çalışan için görev bazında hata
potansiyellerini hesaplayan proaktif bir risk önleme yöntemidir. Önerilen yöntemin
etkinliği hemşireler üzerinde yapılan bir gerçek hayat uygulaması ile gösterilmiştir.
Performing human reliability analysis taking into account human error is a critical
issue for risk assessment. Human Error Assessment and Reduction Technique
(HEART); production, energy, transportation, health, etc. It is a Human Reliability
Analysis method that has applications in many different fields such as. In this method,
it is very important to determine the probability of making mistakes on a task basis.
Examination of accident causes and human error trends is based on the values of
mission-specific error-producing conditions. The probability of error also depends on
the tasks performed by the employees, the work environment, workloads, and working
conditions. In addition, the probability of each employee making a mistake on a task
basis differs according to the physical and mental characteristics of the person. The
aim of this study is to present a methodological framework that makes error analysis
and decides in terms of work compliance by determining the effect of error-producing
conditions, taking into account the effect of mental and physical factors. In this study,
a new HEART method based on Step-Wise Weight Assessment Ratio Analysis
(SWARA) and Principal Component Analysis (PCA) for risk assessment depends on
the probability of making mistakes for each task on an individual basis. The SPCHEART
method is recommended. It is a proactive risk prevention method that
calculates error potentials for each employee on a per-task basis. The effectiveness of
the proposed method has been demonstrated by a real-life practice on nurses.