Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, cilt.24, sa.4, ss.213-222, 2020 (Hakemli Dergi)
Amaç: Çalışmamızın amacı, son trimester gebelerin antenatal bakım (AB) alma durumlarını ve antenatal bakım
parametreleriyle depresyon belirtileri arasında bir ilişki olup
olmadığını saptamaktır.
Yöntem: Araştırma kesitsel tanımlayıcı niteliktedir ve Eylül
2018 ile Ocak 2019 tarihleri arasında Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Farabi Hastanesi Kadın Hastalıkları
ve Doğum Kliniği’nde yapılmıştır. Çalışmaya polikliniğe
başvuran gönüllü, herhangi bir kronik hastalığı olmayan, yardımcı üreme teknikleriyle gebe kalmamış ve daha
önce majör depresyon geçirmemiş 135 son trimester gebe
dâhil edilmiştir. Katılımcılara Sağlık Bakanlığı’nın doğum
öncesi bakım yönetim rehberi baz alınarak hazırlanmış ve
katılımcıların antenatal bakım alma durumlarını ve sosyodemografik özelliklerini değerlendiren, 52 sorudan oluşan bir
anket ve Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) yüz-yüze görüşme
tekniği ile uygulanmıştır. Antenatal bakım alma durumu ile
ilgili sorulan sorulara verilen her “evet” yanıtı “1 puan” ve
her “hayır” yanıtı “0 puan” olarak puanlandırılmış ve 15
puan üzerinden “danışmanlık puanı” ve 24 puan üzerinden
de “yapılan işlemler puanı” hesaplanmıştır.
Bulgular: Çalışmaya katılan gebelerin yaş ortalaması
30,2±5,4 yıldı. Gebelerin %98,5’i (n=133) ilk 14 hafta içinde
doktor kontrolüne gelmişti. Sadece 2 gebenin toplam vizit
sayısı 4’ün altındaydı. Gebelerin %72,6’sı (n=98) haftasına
göre yeterli sayıda vizite gelmişti. Gebelerin danışmanlık
puanı ortalaması: 7,8±4,1 ve yapılan işlemler puanı
ortalaması ise 18,6±2,6 olarak bulundu. Gebelerin en fazla
danışmanlık aldığı konu %79,3 (n=107) ile ilaç kullanımı,
en az danışmanlık aldığı konu ise %25,9 (n=35) ile ağız
ve diş sağlığı idi. Gebelerin tamamına idrar ve kan tahlili
yapılmış ve ultrasonografi (usg) bakılmıştı. En az yapılan
işlem %10,4 (n=14) ile meme muayenesi idi. Gebelerin
%27,4’ünün (n=37) depresyon belirtileri gösterdiği görüldü.
BDÖ puanı ile toplam vizit sayısı (p=0,843), danışmanlık
puanı (p=0,108) ve yapılan işlemler puanı (p=0,166)
arasında istatiksel olarak anlamlı ilişki saptanmazken, yeterli bakım aldığını düşünme ile BDÖ puanı arasında anlamlı
ilişki saptanmıştır (p=0,026).
Sonuç: Çalışmamızda gebelerin çoğunun işlem ve vizit sayısı
olarak yeterli antenatal bakım aldığını ancak danışmanlık
hizmetlerini yeterince alamadıklarını ve yeterli bakım
aldığını düşünme ile depresyon belirtileri arasında anlamlı
ilişki olduğunu saptadık. Bu bulgular gebe bakımından primer sorumlu olan birinci basamak hekimlerine yol gösterebilir.
Bu açıdan antenatal bakım hizmetlerinin geliştirilmesine
yönelik çalışma ve projelere ihtiyaç vardır.
Anahtar Kelimeler: prenatal bakım, gebelik, depresyon