Akademik Veri Yönetim Sistemi
Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, cilt.12, sa.2, ss.1200-1267, 2022 (Hakemli Dergi)
ÖZET
Ticaret şirketleri arasında yer almasına rağmen kendine özgü özellikleri dolayısıyla, diğer şirketlere nazaran bazı farklı düzenlemelere tâbi kılınan kooperatif şirketlerde, ortaklık sıfatının çıkarılma suretiyle sonlandırılması, uygulamada üzerinde sıklıkla uyuşmazlık yaşanılan konulardan birini oluşturmaktadır. Kooperatif şirketlerde ortaklıktan çıkarma, ancak anasözleşmede öngörülen sebeplere istinaden gerçekleştirilebilir. Ortağın anasözleşmede öngörülmeyen sebeplere dayanılarak çıkarılması, bu sebep “haklı bir sebep” olsa dahi, mümkün değildir. Çıkarma kararını alma yetkisi kanunen genel kuruldadır. Ancak anasözleşme ile yetkilendirilmesi ve çıkarılan ortağın genel kurula itiraz hakkının saklı tutulması şartıyla bu konuda karar alma yetkisi yönetim kuruluna da bırakılabilir. Bununla birlikte yönetim kuruluna böyle bir yetkinin verilmesi, genel kurulun çıkarma kararı almasına ilişkin kanunen zaten var olan yetkisini ortadan kaldırmaz. Çıkarma kararı ne şekilde alınırsa alınsın, ortağa tebliğ edilmek zorundadır. Genel kurulun aldığı çıkarma kararına karşı çıkarılan ortak mahkemede itiraz davası (çıkarılmanın iptali davası) açabilir. Yönetim kurulunun aldığı çıkarma kararına karşı ise, çıkarılan ortak isterse genel kurula itiraz edebilir, isterse de mahkemede itiraz davası (çıkarılmanın iptali davası) açma yolunu tercih edebilir. Bu işlemlerin, çıkarma kararının ortağa tebliğinden itibaren üç aylık hak düşürücü süre içerisinde yapılması gerekir. Çıkarma kararı kesinleşinceye kadar, ortağın ortaklık sıfatından kaynaklanan hak ve borçları devam edeceği gibi, bu karar kesinleşmedikçe çıkarılan ortak yerine yeni bir ortak da alınamaz. Çıkarma kararının kesinleşmesinin ardından, ortak sermayeye katılma borcu için ödediği bedel ve mevduatın karşılığını teşkil eden “ayrılma payını” alarak şirketten ayrılacaktır. Anasözleşme ile öngörülmüşse, bunların dışında haklar talep edebilmesi de mümkündür. Söz konusu haklar, talep edilebilecekleri andan itibaren beş yıllık zamanaşımına tâbidir. Çıkarılan ortağa ödenecek ayrılma payı ve varsa diğer haklar nedeniyle kooperatifin varlığı tehlikeye düşecek ise, kooperatif çıkarılan ortaktan ayrıca tazminat da isteyebilir.
Anahtar Kelimeler: Kooperatif, Çıkarılma, Anasözleşme ile Öngörülen Sebepler, Genel Kurul, Yönetim Kurulu, İtiraz (Çıkarılmanın İptali) Davası
ABSTRACT
Despite being regulated among commercial companies, cooperative companies are subject to some different regulations due to their unique characteristics. The termination of the partnership title in cooperatives through squeeze out constitutes one of the issues that are frequently disputed in practice. In cooperative companies, squeeze out of the partnership can only be carried out based on the reasons stipulated in the articles of association. A partner cannot be squeezed out based on a reason that is not stipulated in the articles of association, even if this reason constitutes a “justified reason”. The general assembly of a cooperation company is legally entitled to decide upon squeeze out. However, the authority to take decisions on this matter may also be left to the board of directors, on condition that it is authorized by the articles of association, and the right of objection of the dismissed partner to the general assembly is reserved. Yet, granting such authority to the board of directors does not abolish the already existing legal authority of the general assembly on taking a decision to squeeze out. Regardless of how the squeeze out decision is taken, it must be notified to the partner. The partner, who is opposed to this decision taken by the general assembly, can file an objection action (action for annulment of squeeze out) in the court. If the dismissed partner is against the squeeze out decision taken by the board of directors, either he/she may object to the general assembly if he/she wishes or may choose to file an objection case (action for annulment of squeeze out) in the court. These rights of objection must be made within a three-month period of foreclosure from the notification of the squeeze out decision to the partner. Until the squeeze out decision is finalized, the rights and debts of the partner arising from the title of the partnership will continue, and unless this decision is finalized, a new partner cannot be taken in place of the removed partner. After the decision to squeeze out is finalized, the partner will leave the company by acquiring the "partnership buyout”. If it is provided in the articles of association, it is also possible to claim some other rights. These rights are subject to a five-year statute of limitations from the time they can be claimed. If the existence of the cooperative company will be negatively affected due to the partnership buyout payment to the dismissed partner, the cooperative may also request compensation from the dismissed partner.
Keywords: Cooperative Company, Squeeze Out, Reasons Stipulated in the Contract of Association,
General Assembly, Board of Directors, Action of Objection (Annulment of Squeeze Out)