Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Günce Araştırmalar Sempozyumu 2022 (UGAS'22) 21-22 Şubat, 2022 / Online, 21 - 22 Şubat 2022, ss.18-19
ÖZET Türk bir milletin adıdır. Millet ise kendine özel kültür ve değerlere sahip olan toplum demektir. Türkçülük, Türk milletini yükseltmek, yüceltmek ve güçlendirmek demektir. Milliyetçilik ise, bir milletin, bir ulusun bireylerinin ortak çıkarlarının, duygularının, değerlerinin ve ülkülerinin toplamıdır. Milliyetçiliğin ortaya çıkışı, insanlık tarihi kadar eskidir. Var olan duygu Fransız İhtilali’nden sonra kendine çıkış yolu bulmuş, her ulus kendi ulusal devletini kurmak istemiş ve ulusların bu isteği çok uluslu devletlerin parçalanmasına neden olmuştur. Osmanlı Devleti de çok uluslu bir devlet olması sebebiyle bu durumdan etkilenmiş ve içinde barındırdığı ulusların ayrılıkçı hareketleri sonucunda dağılmıştır. Osmanlı Devleti’nin dağılmasını engelleme adına Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük gibi fikir akımları ortaya atılmıştır. Türkçülük, fikir akımının ortaya çıkışı 19. yüzyılın sonlarına doğru olmuştur. Türkçülük ilk Macar Doğu Bilimcileri tarafından dile getirilip kısa zamanda da Türk halkı arasında yayılmıştır. Bu fikri dile getiren kişilerden Macar Doğu Bilimci Hermann Vambery, Türkçülüğün kurucusu kabul edilir. Türkçülüğün ortaya çıkmasında Fransız İhtilali’nin ortaya çıkarmış olduğu değerler dünyada kabul edilip yayıldıkça millet ve milletçiliğe olan ilgi de artmıştır. Ülkeler yalnızca kendi milletlerinin dili, tarihi ve edebiyatıyla değil kendileri dışındaki milletlerin de kültürleriyle ilgileniyorlardı. Türk tarihi, Türk kültürüyle de ilgilenen Batılı ülkeler vardı. Özellikle Almanya ve Fransa’nın bu alana yoğunlaştığını görürüz. Batıdan etkilenen Osmanlı aydınları da Türk dili ve Türk kültürü üzerine milli eserler vermeye başlamışlardır. Şemseddin Sami, Namık Kemal, Mehmet Emin Bey, Ziya Gökalp gibi aydınların Türkçülükle, kültürel milliyetçilikle ilgili eserlerini görürüz. Siyasi milliyetçilikte ise Gaspıralı İsmail Bey ve eniştesi Rusya Türk’ü olan Yusuf Akçura’nın Türkçülük fikir akımına ve Türk ırkına dayanan ilk esaslı ve sistemli tezini ortaya koymuştur. Türkçülük fikir akımına büyük katkıları bulunan bu isimlerin ve onların Türkçülük hakkındaki çalışmaları, eserleri, düşünceleri kuruluş döneminde olan Türkiye Cumhuriyetine şekil ve yön vermiştir. Türk milliyetçiliği ile kültürel birlik ve beraberlik sağlanmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Türk Devleti, Milliyetçilik, Türkçülük, Cumhuriyet
ABSTRACT Turkish is the name of a nation. A nation is a society that has its own culture and values. Turkism means raising, glorifying and strengthening the Turkish nation. Nationalism, on the other hand, is the sum of the common interests, feelings, values and ideals of a nation, its members. The emergence of nationalism is as old as human history. The existing feeling found a way out after the French Revolution, each nation wanted to establish its own national state, and this desire of the nations led to the disintegration of the multinational states. Since the Ottoman Empire was a multinational state, it was affected by this situation and disintegrated as a result of the separatist movements of the nations it housed. In order to prevent the disintegration of the Ottoman Empire, ideas such as Ottomanism, Islamism and Turkism were put forward. Turkism emerged towards the end of the 19th century. Turkism was first expressed by Hungarian Orientalists and spread among the Turkish people in a short time. Hungarian Orientalist Hermann Vambery, one of the people who expressed this idea, is considered the founder of Turkism. As the values created by the French Revolution in the emergence of Turkism were accepted and spread in the world, the interest in nation and nationalism increased. Countries were not only interested in the language, history and literature of their own nation, but also in the cultures of nations other than themselves. There were Western countries that were also interested in Turkish history and Turkish culture. We see that especially Germany and France concentrate on this area. Influenced by the West, Ottoman intellectuals also started to produce national works on Turkish language and Turkish culture. We see the works of intellectuals such as Şemseddin Sami, Namık Kemal, Mehmet Emin Bey and Ziya Gökalp on Turkism and cultural nationalism. In political nationalism, Gaspıralı İsmail Bey and his brother-in-law, Yusuf Akçura, who is a Russian Turk, put forward the first fundamental and systematic thesis based on Turkism and the Turkish race. The works, works and thoughts of these names, who made great contributions to the Turkism idea movement, and their works on Turkism gave shape and direction to the Republic of Turkey, which was in its foundation period. It has been tried to provide cultural unity and solidarity with Turkish nationalism.
Keywords: Turkish State, Nationalism, Turkism, Republic