Akademik Veri Yönetim Sistemi
İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, cilt.24, sa.3, ss.1715-1741, 2023 (Hakemli Dergi)
Grafik okuryazarlığı 21. yy. bireyleri açısından gerekli olan birçok beceri alanı ile ilişkili ve önemli bir beceri alanıdır. Bu çalışmada 1998-2023 yılları arasında Türkiye’de ortaöğretime geçişte öğrenci seçme ve yerleştirme amacıyla yapılan sınavlarda grafik okuryazarlığına yönelik sorulan sorular; yıllara, sınav türlerine, alt testlere, grafik türlerine ve grafik okuryazarlığı beceri boyutlarına dağılımı açısından incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden doküman analizi deseni benimsenmiştir. Verilerin analizi için yönlendirilmiş içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmanın güvenirliği için olumsuz durum analizi ve akran değerlendirmesinden faydalanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre grafik okuryazarlığına yönelik sorular 1998-2003 yılları arasında uygulanan eski LGS ve 2003-2008 yılları arasında uygulanan OKS sisteminde daha çok yer almıştır. SBS sisteminde grafik okuryazarlığına yönelik sorulara daha az yer verildiği görülmüştür. Grafik okuryazarlığına yönelik soruların en çok fen bilimleri alt testinde bulunduğu tespit edilmiştir. Grafik türleri için yapılan incelemede sorulan soru sayısında ilk sırada çizgi grafikleri daha sonra sırasıyla sütun ve daire grafiklerine yer verildiği belirlenmiştir. Grafik okuryazarlığı beceri boyutları bakımından yapılan incelemede ise sorulan soruların %88,1’inin grafik yorumlama boyutunu ölçmeye yönelik sorulduğu, grafik değerlendirme boyutuna yönelik hiç soru sorulmadığı değerlendirilmiştir.
Graphical literacy is an important skill area related to many skill
areas required for 21st-century individuals. In this study, the
questions asked about graphic literacy in the exams held for
student selection and placement during the transition to
secondary education in Turkey between 1998-2023 are examined
in terms of the distribution of years, exam types, subtests,
graphic types and graphic literacy skill dimensions. In the
research, document analysis design, one of the qualitative
research designs, was adopted. Directed content analysis was
used to analyze the data. For the reliability of the research,
negative case analysis and peer assessment were used.
According to the results obtained from the research, questions
about graphical literacy were mostly included in the old LGS
system implemented between 1998-2003 and OKS system
implemented between 2003-2008. We found that the SBS system
included fewer questions about graphic literacy compared to
other exams. It was determined that the questions about graphic
literacy were mostly found in the science subtest. In the
examination made for the graphic types, it was determined that
the line graphs were the first in the number of questions asked,
followed by the column and circle graphs, respectively. In the
examination made in terms of graphic literacy skill dimensions, it
was evaluated that 88.1% of the questions were asked to
measure the graphic interpretation dimension, and no questions
were asked about the graphic evaluation dimension.