Akademik Veri Yönetim Sistemi
3. İstanbul Uluslararası Coğrafya Kongresi, 21-23 Haziran 2023, İstanbul, Türkiye, 21 - 23 Haziran 2023, ss.8
Heyelanlar, kütle hareketlerinden biri olup çeşitli kaynaklarda dağ göçmesi olarak da
adlandırılmaktadırlar. Heyelanlar kayaç parçalarının, çeşitli tabakaların ve toprağın yerçekimi etkisiyle
yamaçtan aşağı kaymaları ve düzlük alanlar, yol boyları ve vadi içleri gibi eğimin azaldığı yerde
birikmeleri şeklinde gerçekleşir. Bu süreç insanların yaşadığı yerlerde olduğunda ise heyelan afeti olarak
adlandırılmaktadır.
Çalışma alanı olan Of ilçesinde topografik özellikler ve iklim hususiyetleri bakımından heyelan afetinin
gerçekleşme potansiyeli yüksektir. İlçede halihazırda belirli aralıklarla irili ufaklı birçok heyelan afeti
meydana gelmekte ve can ve mal kaybına yol açmaktadır. Ortalama eğim ve yükseltinin fazla olması ve
yağışın yıllık miktarının (1659,4 mm) ülke ortalamasının (643 mm) oldukça üzerinde olması bu durumu
ortaya çıkaran en önemli etkenlerdir. Nitekim yapılan ön değerlendirmeler sonucunda ilçenin önemli bir
bölümünün heyelan afeti bakımından yüksek riskli olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda Coğrafi Bilgi
Sistemleri (CBS) kullanılarak uluslararası mecrada etkinliği ve geçerliliği olan metotlarla heyelan risk
analizlerinin yapılması oldukça önemli bir hale gelmiştir.
Bu analiz yöntemlerinden olan ve heyelan risk analizi çalışmalarında son yıllarda en çok kullanılan
yöntemlerden biri olan ve Analytical Hierarchy Process (AHP) olarak literatüre geçen Analitik Hiyerarşi
Süreci (AHS) ya da Çok Kriterli Karar Verme Süreci (ÇKKVS) çalışma alanına uyarlanmıştır.
SentinelHub, NASA, Corine, HGM, MTA gibi birçok ulusal ve uluslararası kuruluştan elde edilen
veriler ışığında Of ilçesinin AHS ile heyelan risk analizi oluşturulmuştur. Bu analizler sonucunda elde
edilen bilgiler dikkate alınarak gerek afet yönetim sürecinde gerekse diğer ilgili alanlarda çalışan
paydaşların heyelan afetine karşı hazırlıklı olmaları amaçlanmıştır.