Akademik Veri Yönetim Sistemi
SELCUK UNIVERSITESI TURKIYAT ARASTIRMALARI DERGISI-SELCUK UNIVERSITY JOURNAL OF STUDIES IN TURCOLOGY, sa.37, ss.387-414, 2015 (ESCI)
14. yüzyılda Hüsam Kâtib tarafından yazılmış olan Dâsitân-ı Cümcüme Sultan, Feridüddin Attâr’ın eserinden iktibas edilen dinî-didaktik mahiyette küçük bir manzumedir. Hikâyede Hz. İsa’nın yol üzerinde bir kuru kafa ile karşılaşması ve kuru kafayı diriltmesi konu edilmiştir. Kuru kafanın cehennemde başından geçen olayların anlatıldığı bölümler fantastik bir düzlemde ele alınmış olmakla birlikte; insanlara cehennem ahvalinden haberler verilmek suretiyle metin didaktik bir özellik kazanmıştır. Hikâyenin değişik kütüphanelerdeki mecmua ve cönklerde bulunan mesnevi örnekleri çeşitli araştırmacılar tarafından işlenmiştir. Türk edebiyatında tespit edilebilen tek mensur örnek ise çalışmamızda incelediğimiz Hazâ Kitâb-ı Cümcüme-i Mübârek başlıklı metindir. Çalışmamızda bu metin yeni harflere aktarılarak tanıtılmış, hikâyenin motif sırası mesnevi nüshalarıyla karşılaştırılmış, hikâyede karakteristik özellik gösteren kuru kafa ve kemikten diriltme motifleri üzerinde geniş olarak durulmuş, söz konusu motiflerin Türk halk anlatılarında tespit edilebilen örnekleri gösterilmiştir.
Dâsitân-ı Cümcüme Sultan written by Hüsam Kâtib in the 14th century is a little poem in religious-didactic nature quoted from Feridüddin Attar’s work. The subject in the story is that Jesus encountered with a skull and resurrected it. Although the chapters in which the affairs the skull experienced in hell were discussed in a fantastic level, the text earned a didactic feature by giving news from the conditions in the hell to people. The mesnevi samples of the story found in journals and conks in various libraries were processed by different researchers. The only sample of prose that can be detected in Turkish literature is the text entitled Hazâ Kitâb-ı Cümcüme-i Mübârek which we examined in our study. In our study, this text was introduced by being transferred to the new characters, the motif sequence of the story were compared with copies of mesnevi, the motifs of skull and the resurrection from bones showing characteristic features were mentioned broadly, the examples of these motifs that can be detected in Turkish folk narratives were shown.