Akademik Veri Yönetim Sistemi
Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, cilt.11, sa.20, ss.11-24, 2016 (Hakemli Dergi)
Kutsal kitapların kaynaklık ettiği peygamber kıssalarının Müslüman topluluklardaki edeb? dönüşümleri üzerinde en önemli etken şüphesiz tefsir kitaplarıdır. Tefsir kitaplarındaki bu dönüştürmenin dayandığı kaynaklardan biri ve belki de en önemlisi ise çoğunlukla Tevrat kaynaklı İsrâiliyyât’tır. Kur’an-ı Kerim’de nispeten daha kısa anılan peygamber kıssalarının ayrıntılı bir şekilde kayıtlı olduğu Tevrat, Süleyman Peygamber hakkında da tafsilatlı bilgiler içermektedir. Süleyman Peygamber’in kıssası Şark İslam coğrafyasında dönüştürülürken, doğrudan Tevrat’a yapılan göndermeler Tevrat’taki paylaşılamayan çocuk davası ve Kral Süleyman’ın gözden düşmesi vakaları üzerinde yoğunlaşmaktadır. Davutoğlu Süleyman hikâyesi bu bağlamda yeniden yazılırken olay örgülerine ait bazı unsurlar indirgenmiş, örgüye dâhil edilen yeni ilavelerle yer yer genişletmeler yapılmış; Kur’an-ı Kerim ve Tevrat kıssaları uyumlu birliktelik hâlinde iç içe geçirilmiştir. İncelemenin esasını teşkil eden “dönüştürme” metinlerarasılığa ait bir eylemdir. Okur merkezli düşünüldüğünde bir okuma sürecini ifade eden metinlerarasılık, yazar açısındansa bir yeniden yazma sürecidir. Tevrat’ta kral, Kur’an-ı Kerim’de hükümdar-peygamber olarak anılan Süleyman Peygamber’in kıssası bazı müfessirlerce yorumlanırken; tefsir kitaplarına her iki kutsal kitaptan sadece Tevrat’ta bulunan rivayetlerin alınması suretiyle bir edebî dönüştürmenin kapısının aralandığı görülmüştür. Bu çalışmada; yalnızca Tevrat’ta bulunan ve Kur’an-ı Kerim’deki Süleyman Peygamber tasvirine aykırı görünen bazı rivayetlerin, tefsir kitaplarının da etkisiyle, Davutoğlu Süleyman hikâyesinin yazılı ve sözlü örneklerinde dönüştürülmesi, metinlerarası ilişkiler yönteminin temel kavramları üzerinden değerlendirilecektir.
The most important factor about the literary transformations of the stories of the prophets in Muslim communities stemmed from the Holy Scriptures are undoubtedly the books of tafsir. One of the resources and perhaps the most important one on which this transformation in the books of tafsir is based is mostly Israiliyyat emanating from Torah. Torah, in which the stories of the prophets are registered in a comprehensive manner that are mentioned in relatively shorter manner in the Qur’an, contains elaborate information about the Prophet Solomon. When the story of the Prophet Solomon is transformed in the geography of the Islamic Orient, the references made directly to Torah are centred upon the events of the case of the unshareable kid and of the disfavour of Solomon in Torah. While the story of Davutoglu Solomon has been re-written, some elements concerning the plots have been reduced, new sporadic expansions additions have been made with the new additions included in the pattern; The stories of the Qur’an and Torah have been nestled in a coherent association. “Transformation” which is the basis for the research is a practice regarding intertextuality. Intertextuality, which refers to a process of reading when considered reader-centered, is a process of rewriting from the point of the writer. While the story of the Prophet Solomon, who is mentioned as the king in Torah, as the ruler-prophet in the Holy Qur'an, has been interpreted by some mufassirs, it was observed that a literary transformation has been paved the way by means of obtaining merely the narrations found in Torah from the two holy books into the tafsir books. In this study, the transformation of the story of Davutoglu Solomon in written and verbal examples of some narrations that are found merely in Torah and that appear to be contrary to the depiction of the Prophet Solomon in the Holy Qur’an, with the effect of tafsir books, will be evaluated on the basis of basic concepts of the intertextual relations method.