Akademik Veri Yönetim Sistemi
AMASYA THEOLOGY JOURNAL, cilt.18, sa.1, ss.325-357, 2022 (Hakemli Dergi)
Genel
anlamı itibariye kısaca “bir kelimenin iki kelimenin yerini tutması” şeklinde ifade edebileceğimiz tazmîn üslûbu,
bir kelimenin birden fazla mana içermesi nedeniyle belâgat âlimleri tarafından
beyân ve bedî‘ ilimleri içerinde ele alınmıştır. Beyân ilmindeki tazmîn bir
lafza başka bir mananın verilmesi anlamına gelirken, bedî‘ ilmindeki tazmîn ise
bir şairin bir başka şairin şiirinin beytinin tamamını veya bir kısmını alması
manasına gelir. Tazmîn üslubu, lafızda incelik
bildirmesi, mütekellimin meramını ifade ederken onu hataya düşmekten koruması,
muhataba anlatmak istediğini mu’tâd olanın dışında kısaca anlatması ve
anlatılanın geniş manalar içermesi bakımından önem arz etmektedir. Arap
dili, belâgat ve tefsirle ilgili eserlerde tazmîn üslûbuna müstakil bir şekilde
yer verilmemiş, farklı mevzularda kısmen veya dağınık bir şekilde temas
edilmiştir. Nedeni ise tazmîn sanatının nahiv, beyân ve bedî‘ ilimlerinde yer
almasıdır. Ülkemizde genellikle nahve ait tazmînle ilgili çalışmalara yer
verilmiş, belâgate ait tazmîn konusunda ise herhangi bir müstakil çalışma
yapılmamıştır. Bu araştırmada beyân ve bedî‘ ilmine ait tazmîn üslûbuna yer
verilerek alandaki boşluğu gidermek için gereken çaba sarf edilmiştir.