Akademik Veri Yönetim Sistemi
23. Ulusal Bölge Bilimi ve Bölge Planlama Kongresi , Eskişehir, Türkiye, 31 Mayıs - 02 Haziran 2024, ss.99
Bu çalışma, 6 Şubat 2023 tarihinde Türkiye’nin güney ve güneydoğu bölgesindeki 10 ili etkileyen Kahramanmaraş depremlerinin tedarik zincirinde meydana getirdiği etkileri imalat sanayi çerçevesinde analiz etmektedir. Depremlerden etkilenen 10 il Türkiye nüfusunun yaklaşık %16’sını, ülke ihracatının %9’unu, istihdamın ise %11’ini oluşturmaktadır. Toplam GSYH’nın %9’unun oluşturulduğu bölge, sınai GSYH’nın ise %11’ini oluşturmakta; bu da bölgenin Türk sanayi sektörü açısından sahip olduğu önemi ortaya koymaktadır. Çalışma, yaşanan depremlerin gerek il ölçeğinde gerekse bölge ölçeğinde imalat sanayi tedarik zinciri üzerindeki etkilerini analiz etmek üzere, ilk aşamada İBBS Düzey 3 ölçeğinde imalat sanayi kapsamında illerin birbiriyle olan ticari ilişkilerini ortaya koymaktadır. İkinci aşamada ise depremden etkilenen 10 ilin oluşturduğu bölgenin kalan 71 ile olan ticari ilişkilerine odaklanarak imalat sanayi tedarik zinciri üzerindeki etkileri irdelemektedir. Çalışmada Girişimci Bilgi Sistemi’nden alınan iller arası imalat sanayi ticaret verisi kullanılmış ve illerin birbiriyle karşılıklı ticaret hacmini gösteren matris üzerinden ağ analizi uygulanmıştır. Türkiye geneli için yapılan analizde, iller arasındaki ticari bağlantısallığın yüksek ve heterojen olduğu, aynı zamanda ticaret yapısında merkez-çevre özelliğinin bulunduğu sonucu elde edilmiştir. Analiz sonuçları, iller arası ticaretin ‘ticaret kümeleri’ şeklinde gruplaştığını ve her bir bölgenin de kendi içinde merkez ve çevre illere sahip olduğunu göstermektedir. Çalışmanın ikinci aşamasında ise depremden etkilenen 10 il birleştirilerek bu bölgenin diğer illerle olan ticaret ilişkisine odaklanılmıştır. Bölge düzeyindeki bu analizin sonuçları, 10 ili kapsayan deprem bölgesinin imalat sanayi kapsamında talep merkeziliği bakımından İstanbul, Bursa, İzmir, Zonguldak ve Kocaeli’yi takiben altıncı sırada olduğunu; arz merkeziliği açısından ise Kocaeli’yi takiben ikinci sırada yer aldığını ortaya koymaktadır. Çalışma, yaşanan depremlerin gerek etkilenen bölge illeri arası, gerekse ülke bütününde iller arası imalat sanayi tedarik zinciri üzerinde yarattığı etkileri ortaya koyması bakımından önemlidir.