Research Information System
ISPEC 7 TH INTERNATIONAL CONFERENCE ON SOCIAL SCIENCES & HUMANITIES, Muş, Turkey, 18 - 19 September 2021, pp.676-684
Sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması aşamasında özellikle vurgu yapılan noktalardan biri
çevre kirliliğinin olabildiğince düşük tutulmasıdır. Konu üzerine yapılan çalışmalarda kalkınma
göstergeleri ile çevre kirliliği arasındaki ilişkinin yönü ve boyutunun ülkeden ülkeye farklılık
gösterdiği görülmektedir. Bu çalışmada, 1990-2018 dönemine ait veriler ile G7 ülkeleri
(Almanya, ABD, İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Kanada) için kalkınmanın önemli
göstergelerinden biri olan insani gelişmişlik endeksi ile çevre kirliliği arasındaki nedensellik
ilişkisi analiz edilmektedir. Çevre kirliliğini temsilen karbon emisyonundaki artış,
sürdürülebilir kalkınma için ise insani gelişmişlik endeksi verilerinden faydalanılmıştır.
Yapılan nedensellik ilişkisinin analiz edilmesinde Kónya (2006) tarafından geliştirilen
Bootstrap panel nedensellik analizi kullanılmıştır. Elde edilen analiz bulgularına göre, İtalya
için karbon emisyonu ile insani gelişmişlik endeksi arasındaki nedensellik ilişkisini çift yönlü
ayrıca, ABD, İngiltere, İtalya ve Kanada’da karbon emisyonundan insani gelişmişlik endeksine
doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi söz konusudur. Bu durum nedensellik ilişkisi söz konusu
olan ülkelerde karbon emisyonunun azaltılması yönünde atılacak olan adımların insani
kalkınma endeksi üzerinde de etki yarattığı anlamına gelmektedir. Ayrıca, bu çerçevede çevre
kirliliğinin azaltılmasına yönelik atılacak adımların ülkelerin kalkınma süreçlerini
destekleyeceği de söylenebilir.