Akademik Veri Yönetim Sistemi
Banka ve Finans Hukuku Dergisi, cilt.13, sa.52, ss.829-864, 2024 (Hakemli Dergi)
Çek,
uygulamada en sık tercih edilen kambiyo senedidir ve TTK’nın yanı sıra münhasır
bir Kanun ile düzenlenme altına alınmış olması bakımından ayrı bir öneme
sahiptir. TCK m. 210’a göre çekin resmî bir belge hükmünü haiz olması, kamusal açıdan
taşıdığı önemi ortaya koymaktadır. Bu doğrultuda alacaklıların korunması ve
ticari hayatın güven içinde sürdürülebilmesi amacıyla, çekle ilgili karşılıksızdır
işlemi yapılmasına sebebiyet verilmesi eylemi[1], ÇekK’da bir suç olarak
düzenlenmiş ve yaptırıma bağlanmış; yine bu suç kapsamında “çek düzenleme ve
çek hesabı açma yasağı” da öngörülmüştür.
Çalışmamızda,
çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının hukuki niteliği tespit edilmiş; uygulamada
karşılaşılabilecek sorunlar ele alınmıştır. Bu kapsamda bu yasağın bir yaptırım
mı, yoksa bir koruma tedbiri mi olduğu meselesi üzerinde durulmuş; temsil
yetkisi kapsamında ya da vekâleten düzenlenmiş bir çek ile ilgili olarak
karşılıksızdır işlemi yapılması üzerine çek keşide eden kişinin durumu da ayrıca
değerlendirilmiştir.
The check,
characterized by its high negotiability, is the most commonly preferred type of
negotiable instrument in practice. Its distinct significance stems not only
from its regulation under the Turkish Commercial Code (TCC) but also by a
dedicated statute, the Check Code. Moreover, under Article 210 of the Turkish
Penal Code (TPC), the check is deemed an official document, underscoring its
public importance. In alignment with this significance, and to ensure the
protection of creditors as well as the security of commercial transactions, the
act of causing a check to be processed as "non-payable" is
criminalized under the Check Law and is subject to specific sanctions.
Additionally, the law prescribes a prohibition on issuing checks and opening
check accounts as part of this offense.
This study
identifies the legal nature of the prohibition on issuing checks and opening
check accounts and examines the potential issues arising from its application.
Within this scope, the question of whether this prohibition constitutes a
sanction or a protective measure is analyzed. Furthermore, the status of a
drawer of a check, which is processed as "non-payable" when issued
under a power of representation or by proxy, is specifically evaluated.