Artvin İlindeki Köy Yerleşmelerinin Toponimik Özelliklerine Coğrafi Bir Bakış


ORHAN F.

International journal of geography and geography education (Online), cilt.25, sa.43, ss.278-297, 2021 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Uygun iklim ve konum özelliklerine sahip olan Anadolu, geçmişten bu yana birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Her medeniyet yaşadığı topraklara gelecek nesillere aktarılmak üzere kendi özelliklerini yansıtacak çeşitli izler bırakmıştır. Bu izlerden biri de yer adlarıdır. Yer adları tarih, kültür ve coğrafyanın kesişim noktasında yer alır ve bunlardan izler barındırır. Bu kapsamda yer adlarının incelenmesi, o bölgenin birçok özelliği hakkında fikir verebilir. Çalışmada Artvin ilindeki köy adları bu bakımdan ele alınmış ve ortaya çıkmasına vesile olan unsurlar coğrafi bakış açısıyla değerlendirilmiştir. Böylece Anadolu kültür mozaiğini oluşturan bütündeki bir parçanın tamamlanması amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı araştırmada, veri temininde tarihçiler tarafından yapılan çalışmalardan ve çeşitli sözlüklerden yararlanıldığı gibi, saha çalışmaları ile yöre sakinlerinden de bilgiler elde edilmiştir. Ayrıca Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve İçişleri Bakanlığı’nın köy adlarının yer aldığı ilgili kayıtlarından da faydalanılmıştır. Elde edilen veriler toponimi biliminin ışığında sınıflamaya tabi tutulmuş ve içerik analizi yöntemiyle tahlil edilmiştir. Artvin ilindeki köylerin adları, 1925 ve 1960 yıllarında yabancı kökenden gelmeleri nedeniyle değiştirilmiştir. Zira köylerin eski adları içerisinde köken olarak Türkçe olanlar olduğu gibi, Gürcüce, Lazca ve Ermenice olanlar da mevcuttur. Bu değişikliklerin bazıları geçerli gerekçelerle ve uygun yöntemlerle gerçekleştirilmişken, bazılarında ne yazık ki yerleşmenin özellikleri ile bağdaşmayan ve bu nedenle yöre sakinlerinin de pek içselleştiremediği adlandırmalar ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte gerek eski ve gerekse yeni adlandırmalarda coğrafi unsurların oldukça belirleyici olduğu dikkat çekmektedir.