Akademik Veri Yönetim Sistemi
Engelliliğe Dair Güncel Konular, Kurtuluş Yılmaz GENÇ;,Yasemin MAMUR IŞIK;,Esra Gökçen KAYGISIZ, Editör, Ekin Yayınevi, Bursa, ss.291-309, 2023
Yapay zekânın şu an ve gelecekte engelli insanların yaşamlarını destekleyici potansiyeli hakkında umut verici pek çok örnekle karşılaşmak mümkündür. Engeli olan birçok birey, yapay zekâ teknolojisini kullanan araçlardan yararlanarak erişilebilirliğini arttırabiliyor, yaşamında ciddi dönüşümler yaşayabiliyor ve bağımlılıklarını azaltabiliyor. Hatta yapay zekâ, engellilik ve etik alanında da çok önemli adımlar atılmış durumdadır. Ancak engelli bireylerin yapay zekâ uygulamalarına dair deneyimlerinde çok ciddi sorunlar ve beraberinde hayal kırıklıkları da yaşadıklarını gösteren kanıtlar bulunmaktadır. Ayrıca engelli olmak çok fazla kişiselleştirmenin yapılmasını da gerektirmektedir. Örneğin araçlar görsel, işitsel, kinestetik gibi farklı özelliklere sahip olmanın yanında okuma, anlama, yazma, planlama, hatırlatma gibi farklı görevleri yerine getirebilmeyi; eğitim, sağlık, teknik destek, sosyal destek gibi farklı kaynakları sağlayabilmeyi veya ev, işyeri, hobi, eğlence gibi farklı ortamlarda kullanılabilmeyi gerektirebilmektedir. Elbette bunu yapmak çoğu durumda pek kolay olmayacaktır. Bu nedenle yapay zekâ teknolojisinin doğasında olan sorunların (örn. büyük verilere ihtiyaç duyulması gibi) ele alınmasına, engelli bireylerin ihtiyaçlarını derinlemesine bilen kişilerin varlığına, daha fikir ve tasarım aşamasındayken engelli bireylerin bu sürece dâhil edilmesine ve test etme ve değerlendirme aşamalarının dikkatle ve özenle yürütülmesine ihtiyaç vardır.