Akademik Veri Yönetim Sistemi
20. Ulusal Bölge Bilimi ve Bölge Planlama Kongresi, Erzincan, Türkiye, 20 - 21 Mayıs 2021, ss.99
İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS), Avrupa İstatistik Enstitüsü tarafından
geliştirilmiş bir veri sınıflandırma sistemidir. Temel işlevi, Avrupa Birliği ülkelerinde üretilen
istatistik verilerini belirli esaslara ve standartlara bağlamaktır. Bu sınıflandırma sistemi, AB
ülkelerinde bölgeler arası gelişmişlik farkının tespiti ve kalkınma politikalarının
belirlenmesinde sağlam bir dayanak oluşturur. Dolayısıyla sıradan bir istatistiksel
sınıflandırma olmanın ötesinde, dengeli kalkınma açısından hayati bir öneme sahiptir.
Türkiye, 2000’li yıllarda hızlanan Avrupa Birliği sürecine paralel olarak, bu sisteme dahil
olmuştur. Buna göre Türkiye; homojenlik ve fonksiyonel dikkate alınarak 12 bölgeye (Düzey
1) bölünmüştür. Bu bölgeler kendi içerisinde 26 alt bölgeye (Düzey 2) ve alt bölgeler de
kendi içerisinde 81 vilayete (Düzey 3) ayrılmıştır. İBBS, halihazırda Türkiye’nin en işlevsel
bölge sistemidir.
Türkiye’de İBBS bölgelerinin veya alt bölgelerinin belirlenmesinde bazı yanlışlıklar yapılmış,
bu durum uygulamada çok çeşitli sorunların yaşanmasına neden olmuştur. Kanaatimize göre,
yanlış kurgulanmış alt bölgelerden biri de, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’nin (Düzey 1) iki alt
bölgesinden biri olan TRA1 (Düzey 2) bölgesidir. Bu alt bölge; Erzurum, Erzincan ve
Bayburt illerini kapsamakta olup, toplam 40842 km²’lik alanı ile Türkiye yüzölçümünün
%5.2’sine tekabül etmektedir. Tespitlerimize göre, İBBS bölgelerinin bazıları homojen,
bazıları ise fonksiyonel bölge ölçütlerine göre ihdas edilmiştir. Bazıları ise her iki ölçüte de
tam olarak uymamaktadır. TRA1 bölgesi, uymayan bölgelerden biridir. Bu çalışmanın amacı,
TRA1 bölgesi örneği üzerinden İBBS’deki yanlışlıkları ve bu yanlışlıklardan kaynaklanan
uygulama sorunlarını analiz etmek, alternatif çözüm önerileri getirmektir.