Akademik Veri Yönetim Sistemi
ESTAD Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi [Journal Of Old Turkish Literature Researches), cilt.3, sa.1, ss.241-294, 2020 (Hakemli Dergi)
Sevgili divan şiirimizin başkahramanıdır ve divan şiiri büyük ölçüde onun etrafında örülmüştür. Yüz yıllar boyu varlığını sürdürmüş divan şiirimizin en temel unsurudur sevgili. Onun en büyük özelliği, aşığının ya da âşıklarının akıllarını başlarından alacak derecede olan güzelliğidir. Dîvân Şiiri’nde güzellik, şairlerin en çok kullandıkları kavramların başında gelmektedir. Güzellik, şiirde teşbih ve mecazlar eşliğinde çeşitli ve renkli hayallerle işlenir. Klasik edebiyat estetiğinin vazgeçilmez unsuru olan sevgili, her yönüyle güzelliğin zirvesi olarak algılanır. Sevgiliyi güzel kılan vasıflardan en önemlisi, ilk göze çarpan unsurlardan biri olmasından dolayı saçtır. Sevgilinin güzellik unsurlarından en çok üzerinde durulan saçın bu önemi, yüzün güzelliğini daha da artırmasından kaynaklanmaktadır. Saç, âşığı sevgiliye bağlayan ve onu çok fazla etkileyen bir özelliğe sahiptir. Saçlar, âşığı cezbeden aynı zamanda da eziyet eden özellikleriyle karşımıza çıkar. Âşıklar için saçlar yakalanmaktan, bağlanmaktan kaçılamayacak bir güzelliktedir. Âşıkların hem saça bağlanmak istedikleri hem de bağlanmaktan dolayı şikâyet ettikleri görülür. Dîvânlarda zülf, mû/mûy, gîsû, kâkül, perçem gibi isimlerle de anılan saç; genel olarak şiire şekil, koku, renk ve diğer benzetme yönleriyle konu edilir. Bu özellikleri nedeniyle saç âşığın gönlünü çelen, onu kendine bağlayan bir cazibe kaynağıdır. Bu makalede genel olarak saçtan bahsedildikten sonra, Fuzûlî Dîvânı’nda yer alan 303 gazeldeki saçla ilgili görünüşler ele alınmış, beyitler nesre çevrilerek değerlendirmeler yapılmıştır.