Lisans Yayıncılık, İstanbul, 2023
ÖNSÖZ
Bir toplumun oluşmasında ve varlığını sürdürmesinde; dönüm noktası
sayılabilecek tarihi olaylar, kültürel özellikler, ekonomik ilişkiler, teknik gelişmeler, siyasi olgular, hâkim olan yönetim biçimleri vb. koşullar önemlidir. Nitekim
toplumsal yaşamın temel unsurlarından biri olan eğitim sistemleri de bulunulan
çağın özellikleriyle şekillenmekte ve dönemin özelliklerini yansıtacak biçimde
yapılanmaktadır. Örneğin sanayi öncesi dönemde usta-çırak ilişkisini temel alan
eğitim anlayışı, sanayi devrimiyle birlikte endüstriyel okul modeline dönüşmüştür. Yaşadığımız çağda ise bu model; yerini bilgi ve iletişim teknolojilerindeki
gelişmelere paralel olarak dijital nitelikleri kapsayan, öğrenen özelliklerini merkeze alan ve eğitimle ilgili tüm paydaşların temsil edilmesini sağlayan bir yapılanmaya doğru değişim göstermiştir. Bu nedenle ülkelerin çağın ihtiyaçlarına
uygun nitelikte insan yetiştirme gayretlerinin bir sonucu olarak eğitim sistemlerine yönelik iyileştirme çalışmalarının yapılmasının ve yeni politikalar geliştirilmesinin temel gereklilikler olduğunu söylemek mümkündür.
Günümüzde erken çocukluk eğitim ve bakım hizmetlerindeki niteliğin,
doğrudan ve dolaylı olarak ailelerin, toplulukların ve genel olarak toplumun
esenliği üzerinde olumlu etkileri olduğu kabul edilmiştir. Nitekim kaliteli erken
çocukluk eğitim ve bakım hizmetleri ile güçlü bir beşerî sermayeye ulaşılabileceğine dair kanıtlar her geçen gün artmaktadır. Örneğin etkili politikalarla, yönetişimle, finansman planlamalarıyla, bütüncül ve bağlamsal uygulamalarla,
hesap verilebilirlikle, nitelikli ve sürekli mesleki eğitimlerle ve aile ve topluluk
katılımıyla; sonraki eğitim seviyelerinde verimlilik artmakta, öğrencilerin okulu
bırakma ve özel eğitim gerektirme durumları azalmakta, yetişkinlik yıllarında
üretkenlik artmakta ve öğretmen devamsızlığı, işten ayrılma oranlarında düşüş
yaşanmaktadır.
Erken Çocukluk Eğitimi Politikaları kitabı kapsamında, tarihsel süreçte
değişen çocukluk ve eğitim paradigmaları, küresel ölçekte erken çocukluk eğitiminin kapsamı, önemi ve temel özellikleri ile okul öncesi eğitim bağlamında
ülkemizdeki mevzuat, önemli belgeler ve kurumlar ele alınmış; çocuk hakları
sözleşmesi, küreselleşme, sürdürülebilirlik gibi olguların, devletlerarası kuruluşların ve ülkemizdeki sivil toplum kuruluşlarının, aile kurumundaki değişimlerin
ve 21. yüzyıl insan niteliklerinin erken çocukluk eğitimi politikalarına etkileri
tartışılmış ve erken çocukluk politikalarındaki özel gereksinimli çocuklara ve
öğretmen yetiştirmeye yönelik uygulamalar ile farklı ülkelerdeki erken çocukluk
eğitimi politikalarına dair örnekler sunulmuştur. Bu kitabın hazırlanmasında titizlikle ve yoğun bir çabayla bölümlerini
yazan kıymetli meslektaşlarıma özverili çalışmalarından dolayı teşekkürlerimi
sunuyorum. Ayrıca kitabın yayınlanmasını sağlayarak erken çocukluk eğitimine
destek veren Lisans Yayıncılığa da teşekkür ediyorum.
Kitabın erken çocukluk eğitimini merak eden ve bu alana gönül vermiş
herkese faydalı olması dileğimle…
İstanbul, 2023 Editör
Doç. Dr. Müge YURTSEVER KILIÇGÜN