LÂMİ’Î ÇELEBİ’NİN SALÂMÂN U ABSÂL MESNEVÎSİNDE AKTARILAN DEĞERLER


Creative Commons License

ULUDAĞ E.

ESKİ TÜRK EDEBİYATI ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, cilt.2, sa.1, ss.250-278, 2019 (Hakemli Dergi)

Özet

Değer, bir toplumun çoğunluğu tarafından doğru ve gerekli olduğu kabul edilen ortak düşünce, temel ahlâkî ilke ya da inançlar sistemidir. Bir topluluğu millet yapan, onu diğer milletlerden ayıran unsurların başında sahip olduğu değerler gelir. Topluluklar millet olma bilincini kaybetmemek için sahip olduğu değerleri nesilden nesile aktarıp varlığını sürdürmek ister ve bunun yollarını bulmaya çalışır. Eğer bu değerler, sonraki nesle aktarılamaz ya da eksik bir şekilde aktarılırsa diğer kültürlerin etkisinde kalmaya mahkûm olur. Kültürel değerleri yıpranmış veya yok olmuş bir milletin kendi varlık, birlik, işleyiş ve devamını sağlaması ve sürdürmesi imkânsız hâle gelir. Değerleri bireylere ve nesilden nesile aktarmanın yolu eğitimden geçer. Bundan dolayıdır ki değerler eğitimi, son yıllarda üzerinde önemle durulan konulardan biri olmaya başlamıştır. Özellikle ülkemizde küreselleşme ile birlikte yaşanan değer bunalımları ve toplumsal hayattaki olumsuzluklar değer eğitimini kaçınılmaz kılmıştır. Mevzu olan bu sıkıntıları bertaraf etmenin yollarından biri de edebiyatta değerler eğitimi konusunun işlenmesi ve değerlerin gelecek nesillere aktarılmasıdır. Bu araştırmada, Türk edebiyatında önemli bir şahsiyet ve şair olan Lâmi’î Çelebi ve onun “Salâmân u Absâl” adlı eseri ele alınıp incelenmiştir. Eserde olayların akışı içerisinde Lâmi’î’nin veciz ifadeleriyle aktarılmak istenen iyilik, cömertlik, adalet, kanaatkârlık, misafirperverlik, sorumluluk, saygı, sevgi vb. değerler tespit edilmiş ve değerlendirmeler yapılmıştır. Lâmi’î Çelebi’nin “Salâmân u Absâl” isimli eserinde aktarılan değerlerin tespitine yönelik olan bu araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi ile yapılmıştır.