LİSE GENÇLİĞİNİN DEĞER YÖNELİMLERİ VE BOŞ ZAMANETKİNLİKLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ


Creative Commons License

Aslan A.

Sinop ÜniversitesiSosyal Bilimler Dergisi, cilt.3, sa.1, ss.79-114, 2019 (Hakemli Dergi)

Özet

Öz

Değerler, bireylerin toplumsal hayatlarını sürdürmelerinde onlara yol gösteren, davranışlarını

düzenleyen yol haritalarıdır ve sosyalleşme süreçleriyle kuşaktan kuşağa aktarılmaktadır.

Bireylerin yaşamlarını yönlendirmeleri sebebiyle değerler, tutum ve davranışlar vasıtasıyla

onların düşünce ve inançları hakkında bize bilgi verir. Sosyalleşme ve bireyleşme süreçlerinde

gençler, toplumsal değerlerle yüzleşirler. Ayrıca toplumsal değişim süreçleri bağlamında

kuşaklar ilerledikçe çeşitli değerlere verilen önem de farklılaşmaktadır. Böylelikle bireysel

ve toplumsal birçok sorunun anlaşılması ve çözümünde değerlerin incelenmesi önem

arz etmektedir. Boş zamanların algılanması ve yaşam pratikleri, bireylerin tüm hayatlarına

yön veren değerlerden bağımsız şekillenmemektedir. Bu araştırma, gençlerin değer yönelimleri

ve boş zaman etkinlikleri arasındaki karşılıklı etkileşimi ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Ayrıca gençlerin sosyo-demografik özellikleri ile değer yönelimleri arasındaki ilişki de çalışmanın

kapsamı ölçüsünde irdelenmiştir. Bir saha araştırması olan bu çalışmanın evreni lise

gençliğidir ve araştırma Samsun’un Çarşamba ilçesinde 2018-2019 öğretim yılında öğrenim

gören lise öğrencileri örneğinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya 7681 kişilik çalışma evreninden

tabakalı tesadüfî örnekleme yöntemiyle belirlenmiş 341 genç katılmıştır. Araştırmada

gençlerin sosyo-demografik özelliklerini, boş zaman etkinliklerini tespit etmeye yönelik 19

soruluk anket formuyla birlikte öğrencilerin davranışlarına yön veren değerleri belirlemeye yönelik 40 maddeden oluşan Schwartz ve arkadaşlarının geliştirmiş oldukları Portre Değerler

Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin SPSS analizi sonucuna göre, bazı değerlerin amacı belirgin

olan/olmayan boş zaman etkinlikleriyle ilişkisi olduğu saptanmıştır. Tercih ettikleri boş zaman

etkinliklerine göre gençlerden oluşan alt grupların kendini güçlendirme değerine verdikleri

önem farklılaşmaktadır. Yine gençlerin muhafazakârlık, kendini aşma ve değişime

açıklık değerleri “değer-davranış ilişkisi” gruplarına göre farklılaşmaktadır. Gençler; sırasıyla

muhafazakârlık, kendini aşma, kendini güçlendirme ve değişime açıklık değerlerine en

yüksek seviyede önem vermektedirler.

Anahtar Kelimeler: Değerler, Boş zaman etkinlikleri, Portre değerler ölçeği, Gençlik.