Sinop ÜniversitesiSosyal Bilimler Dergisi, cilt.3, sa.1, ss.79-114, 2019 (Hakemli Dergi)
Öz
Değerler, bireylerin toplumsal hayatlarını sürdürmelerinde onlara yol gösteren, davranışlarını
düzenleyen yol haritalarıdır ve sosyalleşme süreçleriyle kuşaktan kuşağa aktarılmaktadır.
Bireylerin yaşamlarını yönlendirmeleri sebebiyle değerler, tutum ve davranışlar vasıtasıyla
onların düşünce ve inançları hakkında bize bilgi verir. Sosyalleşme ve bireyleşme süreçlerinde
gençler, toplumsal değerlerle yüzleşirler. Ayrıca toplumsal değişim süreçleri bağlamında
kuşaklar ilerledikçe çeşitli değerlere verilen önem de farklılaşmaktadır. Böylelikle bireysel
ve toplumsal birçok sorunun anlaşılması ve çözümünde değerlerin incelenmesi önem
arz etmektedir. Boş zamanların algılanması ve yaşam pratikleri, bireylerin tüm hayatlarına
yön veren değerlerden bağımsız şekillenmemektedir. Bu araştırma, gençlerin değer yönelimleri
ve boş zaman etkinlikleri arasındaki karşılıklı etkileşimi ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Ayrıca gençlerin sosyo-demografik özellikleri ile değer yönelimleri arasındaki ilişki de çalışmanın
kapsamı ölçüsünde irdelenmiştir. Bir saha araştırması olan bu çalışmanın evreni lise
gençliğidir ve araştırma Samsun’un Çarşamba ilçesinde 2018-2019 öğretim yılında öğrenim
gören lise öğrencileri örneğinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya 7681 kişilik çalışma evreninden
tabakalı tesadüfî örnekleme yöntemiyle belirlenmiş 341 genç katılmıştır. Araştırmada
gençlerin sosyo-demografik özelliklerini, boş zaman etkinliklerini tespit etmeye yönelik 19
soruluk anket formuyla birlikte öğrencilerin davranışlarına yön veren değerleri belirlemeye yönelik 40 maddeden oluşan Schwartz ve arkadaşlarının geliştirmiş oldukları Portre Değerler
Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin SPSS analizi sonucuna göre, bazı değerlerin amacı belirgin
olan/olmayan boş zaman etkinlikleriyle ilişkisi olduğu saptanmıştır. Tercih ettikleri boş zaman
etkinliklerine göre gençlerden oluşan alt grupların kendini güçlendirme değerine verdikleri
önem farklılaşmaktadır. Yine gençlerin muhafazakârlık, kendini aşma ve değişime
açıklık değerleri “değer-davranış ilişkisi” gruplarına göre farklılaşmaktadır. Gençler; sırasıyla
muhafazakârlık, kendini aşma, kendini güçlendirme ve değişime açıklık değerlerine en
yüksek seviyede önem vermektedirler.
Anahtar Kelimeler: Değerler, Boş zaman etkinlikleri, Portre değerler ölçeği, Gençlik.