Akademik Veri Yönetim Sistemi
Bulut H. (Yürütücü), Öztürk H. İ.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2021 - 2023
Abiyotik stresler içerisinde tarım ürünleri üretimini en çok sınırlayan kuraklık olup bunu tuzluluk faktörü takip emektedir. Toprak tuzluluğu, tüm dünyada ekili alanların % 50'sine ve tarım alanlarının % 20'sine zarar vermektedir. İstenilen gıda üretimine yönelik olarak, dünya çapında en önemli ve etkili yaklaşımlardan biri yıllık gıda üretiminin %50’den fazlasının ortadan kalkmasına neden olan zararlılarla mücadeledir. Türkiye’de 2016 yılında toplam tarım ilacı kullanım miktarı, 2015 yılına göre %28,2 artarak 50.054 tona yükselmiştir. Kullanılan pestisit miktarı incelendiğinde ülkemizde fungusit (mantar öldürücü) kullanımının %44 gibi yüksek bir orana yükselmiştir. “Pestisit” genel adıyla isimlendirilen bu kimyasalların bilinçsiz kullanması sonucu, kalıntı, dayanıklılık, çevre kirliliği sorunlarının yanı sıra fitotoksisite ile de karşılaşılabilmektedir. Fungal hastalıklar için kullanılan fungisitlerin kullanımıda domates yetiştiriciliğinde son derece fazladır. Yapılan araştırmalarda fungisitilerin domates bitkisinde fizyolojik strese neden olduğu belirtilmiştir. Literatürlerde fungisitlerin fotosentetik pigment miktarlarını azaltarak fotosentezi olumsuz yönde etkilediği bildirilmektedir.
Mantar, kerevit, karides ve yengeçlerin dış iskeleti gibi kitin içeren birçok doğal kaynaktan bol miktarda elde edilebilen kitosan, organizmalar için toksik özellik içermemesi, biyolojik olarak kolay parçalanması ve biyouyumluk gibi özellikleri bakımından kitin dahil diğer biyopolimerlerden daha avantajlıdır. Kitosan antiviral, antibakteriyel ve antifungal özelliğe sahip olmasının yanında, bitkilerin savunma sistemini de teşvik ederek hastalıkların kontrolü ve yayılmalarının azaltılmasında da etkili bir ajandır.
Bu çalışmada, Türkiye’de yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan domates bitkisinde tuzluluk ve fungisit stresinin bitki gelişimi ve bazı fizyolojik özellikleri üzerine etkisini belirlemek, ayrıca bu stres faktörlerinin etkilerini en aza indirgemek için uygulanan doğal, güvenli ve hammaddesi ucuz bir biyopolimer olan kitosan’ın bitkilerde morfolojik, moleküler, biyokimyasal ve fizyolojik tepkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.