Akademik Veri Yönetim Sistemi
Şengül S.(Yürütücü), Acar R., Şenocak S., Katipoğlu O. M.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2016 - 2018
Bu çalışmada farklı Coğrafi Bilgi Sistemleri algoritmalarıyla desteklenerek BASINS
programında alansal karakterizasyonu yapılmış olan Kırkgöze Havzası’nın kar birikme
ve erime dönemlerindeki hidrolojik davranışını modellemek için kullanılan HSPF
uygulamasında model parametreleri güncellenerek kalibre edilmiştir. HSPF model
programı ile havza ve iklim karakterizasyonu yapılarak havzada kar birikmesi ve
erimesi davranışları modellenmiş ve öngörülen iklim değişikliği parametrelerinin kar
birikmesi ve erimesi süreçleri üzerindeki etkileri simüle edilmiştir.
Sıcaklık ve yağış, iklim değişikliğinin en önemli göstergeleridir. Özellikle kar
yağışından beslenen havzalar için, karların erime döneminin erkene çekilmesi akarsu
akımlarını etikler. Sıcaklık artışı, kar erime dönemlerinin erkene çekilmesine sebep
olmakta ve bunun sonucunda akarsuların hidrolojik rejimleri değişmektedir.
Kavramsal yapıdaki karmaşık bir model olan HSPF modeli ile Türkiye’de kar
erimesinin etkili olduğu dağlık havzalarda farklı yükseklik ve bakıdaki üç farklı noktada
gerçekleştirilen analizler ile Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki iklim değişikliği
sonucu öngörülen yağış ve sıcaklık trendlerinin karın birikmesine ve erimesine olan
etkisi ortaya konulmuştur. Buna göre gelecekteki 40 yıllık periyod sonrası için
gerçekleştirilen iklim tahminlerine göre erime dönemi yüksek rakımlarda 15 gün öne
kaymakta ve kar kütlesinden salınan pik debiler 1.5 kata kadar çıkabilmektedir.